Có nên dùng thuốc bổ cho trẻ hay ốm vặt không?

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Thạc sĩ, Bác sĩ Vũ Quốc Ánh - Bác sĩ Nhi khoa - Khoa Nhi - Sơ sinh, Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Đà Nẵng.

Trẻ hay ốm vặt có thể ảnh hưởng đến sự phát triển toàn diện của trẻ như cân nặng, chiều cao. Vì vậy, rất nhiều bố mẹ lựa chọn thuốc bổ để bổ sung các chất dinh dưỡng cho trẻ với mong muốn giúp bé phát triển toàn diện hơn. Tuy nhiên, không phải thuốc nào cũng phù hợp, nhiều trường hợp không nên sử dụng thuốc cho bé. Vậy bố mẹ có nên sử dụng thuốc bổ cho trẻ hay ốm vặt hay không? và trẻ hay ốm vặt nên bổ sung gì?

Trẻ được coi là hay ốm vặt khi trẻ hầu như tháng nào cũng ốm và thường xuyên phải dùng thuốc để điều trị. Bạn có thể đổ lỗi cho tình trạng này là do cơ địa của trẻ nhưng thực chất là trẻ hay bị ốm vặt đều có nguyên nhân.

Nguyên nhân thứ nhất khiến trẻ hay ốm vặt đó là do hệ miễn dịch của trẻ kém do trẻ bị các bệnh về nhiễm trùng, hay do trẻ dùng nhiều thuốc kháng sinh... Nguyên nhân thứ hai là do trẻ bị thiếu vi chất dinh dưỡng do chế độ ăn uống không đầy đủ.

Thuốc bổ thực chất chỉ là những vitamin và khoáng chất để bổ sung cho trẻ nhằm bù phần thiếu trong chế độ ăn, giúp cải thiện khả năng tiêu hóa và hấp thu các chất, nhờ đó cơ thể trẻ được cân bằng, khỏe mạnh và có thể kích thích cảm giác thèm ăn, ăn ngon hơn.

Vitamin là thành phần vô cùng quan trọng đối với hoạt động và sự phát triển của trẻ. Thiếu vitamin chính là một trong những nguyên nhân khiến trẻ hay ốm vặt, thấp còi và ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe của trẻ, đặc biệt trong các giai đoạn phát triển cơ thể, trí não.

Vitamin là những hợp chất hữu cơ mà chúng ta không thể tự tổng hợp được (trừ vitamin D). Chúng có trong thức ăn với số lượng nhỏ, có cấu trúc hoàn toàn khác với glucid, protid và lipid nhưng lại rất cần thiết cho một số phản ứng chuyển hóa để giúp duy trì sự phát triển và sự sống bình thường của cơ thể. Tùy theo loại vitamin bị thiếu hụt mà cơ thể trẻ sẽ biểu hiện bằng những bệnh lý đặc hiệu khác nhau.

Dựa vào tính chất hòa tan trong nước hay tan trong dầu mà các vitamin được xếp thành 2 nhóm đó là: Nhóm vitamin tan trong dầu (như vitamin A, D, E, K...) và nhóm vitamin tan trong nước (như vitamin nhóm B như B1, B2, B3, B5, B6, B8, B9, B12 và vitamin C).

Theo các chuyên gia dinh dưỡng, để giải quyết tình trạng trẻ hay ốm vặt biếng ăn thì việc đầu tiên cần làm là tăng cường hệ miễn dịch, nâng cao sức đề kháng của trẻ. Đồng thời, khắc phục tình trạng biếng ăn, chán ăn để giúp trẻ hấp thu đầy đủ chất dinh dưỡng qua các bữa ăn hàng ngày.

Tùy theo giới tính và giai đoạn phát triển của trẻ, nhu cầu vitamin rất khác nhau. Vì thế việc lựa chọn thuốc bổ sung vitamin cho trẻ không đơn giản. Sự thiếu hụt vitamin do nhiều nguyên nhân khác nhau và đồng thời có thể thiếu nhiều loại vitamin cùng một lúc. Do vậy, trong điều trị tình trạng trẻ hay ốm vặt biếng ăn cần phải tìm ra nguyên nhân và phối hợp nhiều loại vitamin khác nhau.

Do cơ thể trẻ cũng như người lớn không thể tự tổng hợp được vitamin (ngoại trừ khi tắm, phơi nắng thích hợp để biến tiền vitamin D thành vitamin D), nên chúng ta cần phải ăn uống đầy đủ và cân bằng dưỡng chất để được cung cấp đủ vitamin hàng ngày.

Tuy nhiên, trong một số trường hợp, trẻ không nhận được đủ vitamin từ chế độ ăn uống, thì cần phải bổ sung cho trẻ.

• Đối với trẻ bị suy dinh dưỡng, chậm lớn hoặc sau khi bị bệnh (nhiễm khuẩn, ho hen, tiêu chảy...) thì việc uống bổ sung thêm vitamin là điều hết sức cần thiết.
• Đối với trẻ bình thường nếu trẻ vẫn ăn uống hợp lý, đầy đủ và tình trạng sức khỏe của trẻ bình thường thì không bắt buộc phải bổ sung vitamin. Tuy nhiên, các vitamin có trong thực phẩm rất dễ bị mất đi hay giảm hàm lượng trầm trọng trong một bữa ăn đầy đủ nhưng chất lượng thực phẩm không đảm bảo (như rau bị héo, trái cây không còn tươi sẽ mất nhiều vitamin C), hoặc quá trình bảo quản chế biến thực phẩm không tốt (gạo càng sát trắng càng có ít vitamin B1, hay thức ăn nấu quá kỹ vitamin C sẽ không còn...). Vì vậy, nhiều khi bác sĩ vẫn khuyên cho những đứa trẻ khỏe mạnh uống bổ sung vitamin.
• Đối với trẻ béo phì, bác sĩ thường khuyên nên cho trẻ ăn chế độ ít chất béo và cần thiết phải bổ sung các vitamin, vì chế độ ăn ít chất béo không giúp cho trẻ hấp thu đủ lượng các loại vitamin tan trong dầu là vitamin A, D, E, K.

Cần lưu ý, việc cho trẻ sử dụng các sản phẩm bổ sung vitamin không thay thế được thức ăn, mà vẫn phải cho trẻ ăn uống đầy đủ, cân bằng các nhóm thực phẩm. Trong các loại vitamin, vitamin A và vitamin D không được dùng thừa, nếu dùng quá liều chúng sẽ tích lũy lại trong cơ thể và có thể gây ngộ độc.

Nếu bạn cho trẻ dùng loại vitamin đa sinh tố (multivitamin) ngày uống 1 viên thì không được chứa quá 5.000IU vitamin A và không quá 400 IU vitamin D. Nếu bạn cho trẻ dùng loại dung dịch uống, bạn phải lấy số giọt hoặc thể tích (số ml) theo đúng chỉ định của bác sĩ hoặc hướng dẫn liều lượng trên nhãn sản phẩm.

Nên cho trẻ dùng chất bổ sung dạng lỏng như dung dịch uống vì vừa dễ uống vừa dễ hấp thu. Không nên cho trẻ dùng vitamin C liều quá cao (hơn 1g/ngày) vì có thể gây tiêu chảy, loét đường tiêu hóa, sỏi thận khi dùng trong thời gian dài.

Để có thêm kiến thức về việc nuôi con và chăm sóc trẻ theo từng độ tuổi , bạn hãy thường xuyên truy cập website https://vinmec.com và đặt hẹn với các bác sĩ, chuyên gia Nhi - Dinh dưỡng hàng đầu khi cần tư vấn nhé.