Bệnh Crohn hay bất ổn dạ dày?

Bài được viết bởi Thạc sĩ, Bác sĩ Mai Viễn Phương - Bác sĩ nội soi tiêu hóa - Khoa Khám bệnh & Nội khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Central Park.

Viêm dạ dày ruột (một bệnh nhiễm trùng đường ruột hoặc dạ dày) có thể có nhiều triệu chứng giống với bệnh Crohn. Do đó, hai bệnh này thường xuyên bị nhầm lẫn với nhau. Vậy, làm thế nào để phân biệt bệnh Crohn với viêm dạ dày ruột?

Dạ dày là một cơ quan nằm ở phần bụng trên giữa thực quản và ruột non. Dạ dày thực hiện các chức năng sau:

• Tiếp nhận và nghiền nát thức ăn.
• Tiêu diệt các tác nhân có hại bên ngoài.
• Hỗ trợ tiêu hóa.
• Gửi tín hiệu đến não khi bạn đã ăn no.
• Dạ dày giúp ngăn ngừa nhiễm trùng bằng cách tiết ra một loại axit từ lớp niêm mạc của nó, tác dụng lên vi khuẩn và vi rút có hại có trong thực phẩm bạn ăn.
• Ruột non hấp thụ hầu hết các chất dinh dưỡng mà bạn tiêu thụ. Trong khi đó, dạ dày giúp phá vỡ các axit amin và hấp thụ đường đơn, chẳng hạn như glucose. Dạ dày cũng phân hủy một số loại thuốc, chẳng hạn như aspirin. Van ở đáy dạ dày điều chỉnh lượng thức ăn đi vào ruột non.

Sưng (viêm) niêm mạc dạ dày và ruột là đặc điểm của chứng đau dạ dày. Đôi khi, nó được gây ra bởi vi rút hoặc cũng có thể do ký sinh trùng hay vi khuẩn như salmonella hoặc E. coli.

Trong một số trường hợp, phản ứng dị ứng với một loại thực phẩm nào đó hoặc bị kích ứng có thể gây khó chịu cho dạ dày. Sự khó chịu này có thể xảy ra do tiêu thụ quá nhiều rượu hoặc caffeine, ăn quá nhiều thức ăn béo hoặc chỉ đơn giản là ăn quá nhiều.

Bệnh Crohn là một tình trạng liên tục (mãn tính) khiến đường tiêu hóa (GI) bị viêm. Crohn có thể xảy ra ở nhiều khu vực của đường tiêu hóa. Ví dụ như:

• Ruột non.
• Miệng.
• Thực quản.
• Đại tràng.
• Hậu môn.

Bệnh Crohn có thể gây đau bụng nhưng cũng có nhiều khả năng gây các triệu chứng liên quan khác, bao gồm:

• Bệnh tiêu chảy.
• Giảm cân.
• Mệt mỏi.
• Thiếu máu.
• Đau khớp.

• Đau bụng.
• Buồn nôn (có hoặc không nôn).
• Tăng nhu động ruột.
• Phân lỏng hoặc tiêu chảy.
• Đau đầu.
• Nhức mỏi cơ thể.
• Ớn lạnh (có hoặc không sốt).

Các triệu chứng của bệnh Crohn thường phát triển dần dần. Một số triệu chứng có thể trở nên nghiêm trọng hơn theo thời gian. Mặc dù có thể xảy ra nhưng hiếm khi các triệu chứng của Crohn xảy ra đột ngột và bất ngờ. Các triệu chứng sớm nhất của bệnh Crohn có thể bao gồm:

• Bệnh tiêu chảy.
• Co thắt ở bụng.
• Máu trong phân của bạn.
• Cơn sốt.
• Mệt mỏi.
• Ăn mất ngon.
• Giảm cân.
• Cảm giác như thể ruột của bạn không rỗng sau khi đi tiêu.
• Có nhu cầu đi tiêu thường xuyên.

Đôi khi, bạn có thể nhầm những triệu chứng này với các triệu chứng của một tình trạng khác; chẳng hạn như ngộ độc thực phẩm, đau bụng hoặc dị ứng. Bạn nên đến gặp bác sĩ nếu có bất kỳ triệu chứng nào kéo dài.

Các triệu chứng có thể trở nên nghiêm trọng hơn khi bệnh tình tiến triển. Các triệu chứng nặng hơn có thể bao gồm:

• Một lỗ rò quanh hậu môn gây đau và tiết dịch gần hậu môn của bạn.
• Loét có thể xảy ra ở bất cứ đâu, từ miệng đến hậu môn.
• Viêm khớp và da.
• Khó thở hoặc giảm khả năng vận động do thiếu máu.

Phát hiện và chẩn đoán sớm có thể giúp bạn tránh các biến chứng nặng và kịp thời điều trị sớm.

May mắn thay, hầu hết các trường hợp đau bụng có thể được điều trị mà không cần đến bác sĩ. Điều trị nên tập trung vào việc bổ sung chất lỏng và quản lý chế độ ăn uống. Bạn cũng có thể cần dùng kháng sinh nhưng chỉ khi cơn đau bụng do một vài loại vi khuẩn gây ra.

6.1. Chất lỏng trong suốt

Đối với người lớn, Đại học Wisconsin-Madison khuyến nghị một chế độ ăn lỏng trong 24 đến 36 giờ đầu tiên khi bị đau bụng kèm theo buồn nôn, nôn mửa hoặc tiêu chảy. Đảm bảo uống nhiều nước, đồ uống thể thao hoặc chất lỏng trong khác (2 đến 3 lít mỗi ngày). Bạn cũng nên tránh thức ăn đặc, caffeine và rượu.

Nếu bạn đang bị nôn, hãy chờ 1 đến 2 tiếng trước khi uống nước. Bạn có thể ngậm đá bào hoặc kem que. Nếu bạn dung nạp được thứ này, bạn có thể chuyển sang các chất lỏng trong khác (bao gồm cả đồ uống không chứa caffein), chẳng hạn như:

• Soda gừng.
• 7-Up.
• Trà khử cafein.
• Nước dùng trong.
• Nước trái cây pha loãng (nước táo là tốt nhất).
• Tránh các loại nước trái cây có múi như nước cam.

6.2. Đồ ăn

Hãy cố gắng ăn thức ăn nhạt nếu bạn dung nạp chất lỏng trong suốt. Bao gồm:

• Bánh mì trắng nướng.
• Khoai tây luộc.
• Gạo trắng.
• Nước sốt táo.
• Chuối.
• Sữa chua với men vi sinh nuôi cấy sống.
• Pho mát.
• Thịt nạc, như thịt gà không da.

Các nhà khoa học đang khám phá việc sử dụng men vi sinh trong việc ngăn ngừa và điều trị nhiễm trùng đường ruột do vi rút gây ra. Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng, các loài vi khuẩn đường ruột tốt như Lactobacillus và Bifidobacterium được chứng minh là làm giảm thời gian và mức độ nghiêm trọng của tiêu chảy liên quan đến nhiễm vi rút Rota. Các nhà nghiên cứu đang tiếp tục khám phá thời điểm, thời gian sử dụng và lượng probiotics cần thiết để điều trị hiệu quả.

Học viện Bác sĩ Gia đình Hoa Kỳ cho biết người lớn có thể tiếp tục chế độ ăn bình thường nếu các triệu chứng cải thiện sau 24 đến 48 giờ. Tuy nhiên, hãy tránh một số loại thực phẩm cho đến khi đường tiêu hóa của bạn hồi phục. Quá trình này có thể mất một đến hai tuần. Những thực phẩm này bao gồm:

• Thức ăn cay.
• Các sản phẩm từ sữa (sữa và pho mát).
• Ngũ cốc nguyên hạt và các loại thực phẩm giàu chất xơ khác.
• Rau sống.
• Thức ăn nhiều dầu mỡ.
• Caffeine và rượu.

6.3. Điều trị bằng thuốc

Acetaminophen có thể kiểm soát các triệu chứng như sốt, đau đầu và đau nhức cơ thể. Tránh dùng aspirin và ibuprofen vì chúng có thể gây kích ứng dạ dày thêm.

Ở người lớn, subsalicylate bismuth không kê đơn (như Pepto-Bismol) hoặc loperamide hydrochloride (như Imodium) có thể giúp kiểm soát tiêu chảy và phân lỏng.

Hầu hết các triệu chứng đau bụng sẽ giảm dần trong vòng 48 giờ nếu bạn tuân thủ phác đồ điều trị trên. Nếu các triệu chứng không thuyên giảm, bạn có khả năng đã bị Crohn hoặc một bệnh nào đó khác.

Bạn nên tham khảo ý kiến ​​bác sĩ nếu có bất kỳ triệu chứng nào sau đây đi kèm với đau bụng:

• Đau bụng không cải thiện sau khi đi tiêu hoặc nôn mửa.
• Tiêu chảy hoặc nôn mửa kéo dài hơn 24 giờ.
• Tiêu chảy hoặc nôn mửa với tần suất hơn ba lần mỗi giờ.
• Sốt trên 101°F (38°C) không cải thiện khi dùng acetaminophen.
• Máu trong phân hoặc nôn mửa.
• Không đi tiểu trong sáu giờ trở lên.
• Tim đập loạn nhịp, hồi hộp.
• Không có khả năng thải khí hoặc đi tiêu.
• Chảy mủ từ hậu môn.

tái phát hoặc tiếp tục mà không có dấu hiệu báo trước. Sụt cân, tiêu chảy và đau quặn bụng cũng có thể xảy ra ở Crohn. Nếu bạn mắc các triệu chứng dai dẳng, hãy đến gặp bác sĩ. Đừng bao giờ tự chẩn đoán các triệu chứng mãn tính. Mặc dù chưa có cách chữa khỏi bệnh Crohn nhưng bạn có thể kiểm soát tình trạng này bằng thuốc và thay đổi lối sống. Trò chuyện với những người đồng cảnh ngộ cũng có thể giúp bạn rất nhiều trong quá trình điều trị bệnh.