Nhổ răng sữa sớm có ảnh hưởng gì không?

Bài viết được tham vấn chuyên môn cùng - Thạc sĩ, Bác sĩ Đặng Tiến Đạt - Bác sĩ Răng - Hàm - Mặt - Khoa khám bệnh & Nội khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Hạ Long.

Trong một số trường hợp, cần thực hiện phương án nhổ răng sữa cho bé sớm hơn các mốc thời điểm thông thường. Có những lý do cho điều này như sau:

• Có tổn thương phá hủy gần như hoàn toàn răng và có ảnh hưởng đến vùng chân răng
• Viêm mạch máu
• Răng bị chấn thương nặng với các cạnh sắc nhọn cản trở gây đau khi nhai và phản xạ liếm liên tục gây kích ứng lưỡi và miệng. Một số trường hợp, trẻ có thể bị viêm lợi hoặc viêm miệng
• Răng sữa ngăn chặn vị trí mọc lên của răng vĩnh viễn
• Răng vĩnh viễn mọc không đúng vào vị trí của răng sữa tương ứng, vì vậy cần nhổ sớm răng sữa lấy khoảng trống để điều chỉnh răng vĩnh viễn di chuyển về đúng vị trí ( Thường gọi là răng mọc lẫy, thường gặp ở răng cửa vĩnh viễn hàm dưới)

Việc mất răng sữa sớm có thể để lại nhiều hậu quả không mong muốn, đôi khi rất khó để có thể điều chỉnh lại sau này hay tốn kém nhiều chi phí.

Răng sữa có nhiệm vụ ăn nhai và tiêu hóa thức ăn, đồng thời góp phần hình thành khung xương mặt tạm thời, nhưng vai trò của chúng hầu như không được đánh giá quá cao. Dù vậy, răng sữa tham gia vào nhiều quá trình phát triển của trẻ nhỏ, bao gồm:

• Phát triển cơ nhai
• Phát triển khớp cắn đúng
• Phát âm đúng
• Giữ cân bằng không gian và duy trì khoảng trống cho răng vĩnh viễn trong tương lai

Khi quá trình phát triển tích cực của khung xương hàm kết thúc, bắt đầu từ 6 tuổi, răng sữa sẽ dần dần được thay thế bằng răng vĩnh viễn. Thông thường quá trình thay răng ở trẻ em sẽ kết thúc ở độ tuổi 12-13 tuổi, nhưng cũng có trường hợp muộn hơn, khi răng vĩnh viễn xuất hiện vào năm 17-18 tuổi.

Các răng cửa dưới được thay trước, sau đó răng cửa của hàm trên sẽ rụng và bắt đầu thay sau. Tiếp tục, quá trình thay răng sữa sẽ đến các răng nanh và răng hàm. Theo đó, việc nhổ bỏ răng sữa sớm sẽ ẩn chứa nhiều nguy cơ hơn so với tác hại của việc không nhổ răng sữa. Bởi các răng lân cận sẽ bắt đầu chiếm vị trí chân răng bị nhổ, che lấp khoảng trống sẽ dành cho răng vĩnh viễn mới chuẩn bị mọc lên. Vì vậy, khi đến thời điểm răng vĩnh viễn mọc thay thế chiếc răng sữa đã nhổ, chiếc răng vĩnh viễn này sẽ phải tìm chỗ dự phòng ở nơi khác, về phía trước hoặc phía sau hàm răng. Kết cục là hàm răng sẽ trở nên lệch lạc, kém thẩm mỹ.

Dưới đây là năm lý do quan trọng trả lời cho câu hỏi nhổ răng sữa sớm có ảnh hưởng gì không để cha mẹ biết không nên nhổ răng sữa đang lung lay của con trừ khi đã chắc chắn rằng chiếc răng vĩnh viễn mới đã sẵn sàng để mọc lên thay thế.

3.1. Mô nướu rất nhạy cảm

Nếu nhổ răng của trẻ quá sớm, cha mẹ có thể sẽ phải dùng nhiều lực và sẽ có nguy cơ làm tổn thương mô nướu xung quanh răng. Mô nướu vốn rất nhạy cảm. Nếu làm tổn thương, sẽ dễ bị nhiễm trùng. Nhổ răng sữa sớm cũng có thể làm tổn thương mô nướu nặng đến mức phải phẫu thuật để mô nướu lành lại.

3.2. Nhổ răng sữa sớm gây đau

Đau khi nhổ răng sữa là dấu hiệu cho thấy răng thay thế của con chưa mọc. Răng sữa có chân răng nhỏ. Khi đến thời điểm mọc răng vĩnh viễn, chân răng sữa sẽ tiêu biến. Đây là lý do răng sữa bắt đầu lỏng lẻo. Nhưng cần có thời gian để rễ răng sữa có thể (hòa tan) tiêu biến hoàn toàn. Nếu phần lớn chân răng vẫn còn nguyên vẹn, con sẽ cảm thấy đau nếu di chuyển răng. Và có nguy cơ cao sẽ làm gãy chân răng sữa khi nhổ sớm

Như vậy, chỉ nhổ răng sữa và trẻ cảm thấy không đau hoặc ít đau, đây mới là một dấu hiệu tốt cho thấy răng sữa đã sẵn sàng được nhổ bỏ.

3.3. Răng sữa giúp định hướng cho các răng vĩnh viễn

Răng sữa đóng vai trò làm lộ trình cho các răng vĩnh viễn sẽ mọc lên thay thế. Răng vĩnh viễn đè lên chân răng sữa và khiến chân răng sữa bị tiêu biến trước khi di chuyển lên đúng vị trí của nó. Chính vì thế, nếu nhổ răng sữa sớm, các răng vĩnh viễn sẽ bị mất hướng dẫn đến mọc lệch lạc hoặc sai vị trí. Vấn đề này có thể dẫn đến việc phải chỉnh nha cho trẻ sau này, đôi khi rất tốn kém.

3.4. Răng vĩnh viễn cần thời gian để phát triển đầy đủ

Nếu nhổ răng sữa sớm, chiếc răng vĩnh viễn có thể chưa sẵn sàng để mọc lên. Nói cách khác, răng vĩnh viễn có thể vẫn đang trong quá trình phát triển trong xương hàm. Hệ quả là răng sữa bị nhổ bỏ sẽ để lại một khoảng trống trên nướu trong vài tuần hoặc vài tháng.

Lúc này, khi có một khoảng trống trong xương hàm đang phát triển của trẻ, các răng bên cạnh có thể di lệch sang khoảng trống đó. Điều này xảy ra do răng mọc lệch về phía trước một cách tự nhiên và do hàm của trẻ phát triển không ngừng cho đến cuối tuổi vị thành niên. Nếu điều đó xảy ra, răng vĩnh viễn có thể mọc sai vị trí.

3.5. Thiếu răng có thể ảnh hưởng đến sự phát triển giọng nói

Phát triển giọng nói cũng là một phần quan trọng trong quá trình trưởng thành của trẻ. Khi mất răng, trẻ sẽ gặp khó khăn trong việc phát âm một số chữ cái và câu từ một cách rõ ràng. Điều này sẽ ảnh hưởng đến khía cạnh tâm lý xã hội và giáo dục của trẻ. May mắn thay, răng vĩnh viễn sẽ sớm thay thế răng sữa đã mất.

Do đó, nếu nhổ bỏ một chiếc răng sữa quá sớm, quá trình hình thành chiếc răng vĩnh viễn thay thế răng sữa sẽ mất nhiều thời gian hơn. Con sẽ phải vất vả hơn trong quá trình phát triển giọng nói trong thời gian chờ đợi răng vĩnh viễn xuất hiện.

Không được nhổ răng sữa trong các trường hợp sau:

• Khi trẻ đang có dấu hiệu viêm cấp hoặc nhiễm khuẩn răng miệng (đau, sưng lợi, sốt...)
• Do viêm nướu và viêm miệng phát triển mạnh không phải do chấn thương răng sữa
• Viêm tủy răng
• Tổn thương Candida trong khoang miệng (tưa miệng)
• Viêm amidan và ho gà gây co thắt đường thở
• Có khối u mạch máu
• Các bệnh về thận, tim và bệnh lý mạch máu cũng có thể là những chống chỉ định tương đối cho việc nhổ răng sữa.

Trong các tình huống này, chỉ có bác sĩ răng hàm mặt có chuyên môn cao mới có thể đưa ra quyết định về khả năng nhổ răng sữa, sau khi đã cân nhắc tất cả những điều được và mất khi làm thủ thuật này.

Tóm lại, trẻ em thường thay răng sữa một cách tự nhiên theo một trình tự có thể đoán trước được. Do đó, cha mẹ cần biết nhổ răng sữa sớm có ảnh hưởng gì không để tránh những sai lệch trên hàm răng vĩnh viễn của trẻ trong tương lai. Không nhổ răng sữa đúng thời điểm cũng có thể khiến hàm răng trẻ chen chúc hay kiểu “hàm răng cá mập”. Theo đó, nếu không biết khi nào nhổ răng sữa cho bé hay không tự tin về việc nhổ răng sữa đúng cách cũng như bé không chịu nhổ răng sữa, nên đưa trẻ đến nha sĩ. Tại đây, nha sĩ sẽ gây tê cho trẻ để tránh trẻ bị đau trong quá trình thực hiện. Đồng thời, một chiếc răng sữa được nhổ tại phòng khám sẽ có thể đạt tiêu chuẩn cho việc lấy tế bào gốc. Vì vậy, cha mẹ cũng nên tìm hiểu và được tham vấn bảo quản và lưu trữ tế bào gốc từ răng sữa sau khi nhổ, giúp đem lại nhiều cơ hội điều trị bệnh nan y cho bé với liệu pháp tế bào gốc trong tương lai.