Những bệnh ngoài da thường gặp ở trẻ sơ sinh

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Thạc sĩ, Bác sĩ nội trú Đặng Thị Ngoan - Bác sĩ Nhi - Sơ sinh - Khoa Nhi - Sơ sinh - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Hạ Long.

Rôm sảy, vàng da, chàm,... là những bệnh ngoài da thường gặp ở trẻ sơ sinh. Mặc dù phần lớn bệnh về da ở trẻ sơ sinh không nguy hiểm đến tính mạng, tuy nhiên phụ huynh cũng cần phải cảnh giác và xử lý kịp thời, tránh ảnh hưởng đến sức khỏe và thẩm mỹ của trẻ.

1. Vàng da

Đây là một bệnh ngoài da thường gặp ở trẻ sơ sinh, da và mắt của bé sẽ chuyển màu vàng. Nguyên nhân của tình trạng này là do thừa bilirubin trong máu - một sắc tố màu vàng của hồng cầu. Vàng da thường xảy ra khi gan của trẻ sơ sinh chưa đủ trưởng thành để lọc bilirubin. Vì vậy mà trẻ sinh non và một số bé bú sữa mẹ dễ bị vàng da hơn.

Có 2 mức độ vàng da là:

• Vàng da sinh lý: Xuất hiện 1 ngày sau sinh, mức độ vàng nhẹ, chỉ tập trung ở vùng mặt, cổ, ngực và bụng (trên rốn);
• Vàng da bệnh lý: Mức độ vàng đậm, toàn thân và cả mắt, không tự khỏi sau 1 - 2 tuần. Kết hợp với các biểu hiện bất thường như lừ đừ, bỏ bú, co giật,...

Vàng da có thể điều trị bằng liệu pháp ánh sáng và bú mẹ thường xuyên để loại bỏ bilirubin trong máu.

Là hiện tượng viêm da khi tuyến mồ hôi bị bít kín, mồ hôi không thoát ra được. Các hạt rôm sảy nhỏ, màu hồng, hơi cứng, thường nổi ở vùng da đổ mồ hôi nhiều như trán, lưng, cổ, ngực. Nguyên nhân có thể do da bị trầy xước, trời nóng mùa hè hoặc vào mùa đông khi trẻ nóng sốt, mặc quần áo chật.

Những nốt rôm sảy sẽ khỏi khi cơ thể trẻ sạch sẽ, thoáng mát. Nhưng nếu bé gãi làm vỡ các mụn thì có thể làm rôm sảy lan rộng và gây bội nhiễm. Cách phòng ngừa và điều trị rôm sảy cho trẻ sơ sinh này là:

• Cho bé những loại trang phục mỏng, nhẹ, rộng rãi, thấm hút mồ hôi;
• Tránh loại vải thô, cứng, có thể gây kích ứng da bé;
• Tắm bé bằng nước mát hàng ngày;
• Nên để bé tự do ngồi, nằm chơi ở căn phòng mát vào ngày nóng, tránh ôm ấp liên tục;
• Đưa trẻ đến bác sĩ để điều trị nhiễm trùng nếu bị nặng (bé quấy khóc, nóng sốt).

3. Mụn sữa, nang kê

Có đến 20 - 40% trẻ sơ sinh bị mọc mụn sữa, còn gọi là nang kê (tiếng Anh là milia). Đây là một dạng mụn trứng cá ở trẻ sơ sinh, hình thành do hoạt động của hormon trẻ nhận từ mẹ, hoặc trẻ bị phì đại tuyến bã. Hiện tượng mọc mụn sữa khá phổ biến, có thể gặp ngay hoặc vài tuần sau sinh. Mụn thường xuất hiện ở má, đôi khi mọc trên trán, cằm và lưng.

Mụn sữa ở trẻ sơ sinh có dạng nốt nhỏ li ti, màu trắng, có vùng da đỏ bao quanh. Bé sẽ càng nổi nhiều mụn hoặc tấy đỏ lên khi thân nhiệt tăng, hoặc bị kích ứng do tiếp xúc với nước bọt, sữa mẹ và chất tẩy rửa.

Thông thường, nang kê ở trẻ sơ sinh sẽ biến mất trong vài tuần hoặc vài tháng. Nếu mụn kéo dài trên 3 tháng thì nên cho bé đi khám bác sĩ da liễu. Lưu ý trong thời gian bé bị mọc mụn sữa:

• Không nên bôi kem hay thuốc, cũng như chạm tay hoặc chà xát lên các đốm mụn;
• Tắm bé hàng ngày với nước sạch đun sôi để nguội và sữa tắm dịu nhẹ dành cho trẻ sơ sinh. Lau khô người nhẹ nhàng bằng khăn xô sau khi tắm;
• Chăn, đệm, quần áo của bé phải chọn loại chất liệu khô thoáng, thân thiện với da trẻ em và không gây kích ứng;
• Không để nhiệt độ phòng quá nóng, hoặc mặc nhiều quần áo, quấn kín trẻ;
• Mẹ cho con bú nên hạn chế ăn các thực phẩm dễ gây dị ứng như trứng, đậu nành, lạc, hải sản, món cay, nóng.

4. Eczema (chàm)

Chàm Eczema là một trong những bệnh ngoài da thường gặp ở trẻ sơ sinh, được biểu hiện bằng vùng da khô và ửng đỏ, dần dần trở nên sần sùi và ngứa, bong tróc da. Những vết chàm eczema thường xuất hiện trên mặt, khuỷu tay và chân của bé sơ sinh.

Nguyên nhân gây bệnh có thể là do:

• Da bé khô, yếu;
• Tiếp xúc với chất gây dị ứng như: Lông thú nuôi, bụi, vải, khói thuốc lá, nước hoa, chất giặt tẩy...
• Vi khuẩn.

Để điều trị Eczema, mẹ cần tắm rửa vệ sinh hàng ngày cho trẻ, nhưng không dùng các loại xà phòng gây kích ứng da. Lau khô người sau khi tắm để đảm bảo da bé sạch và khô ráo. Hàng ngày bôi kem cấp ẩm, làm mềm da khắp cơ thể bé, kết hợp với các loại thuốc chống viêm tại vết chàm.

5. Viêm da tiết bã

Viêm da tiết bã cũng nằm trong danh sách các bệnh về da thường gặp ở trẻ sơ sinh từ 0 - 3 tháng tuổi, chiếm khoảng 10% trường hợp. Bệnh không lây nhiễm, cũng không phải là do mẹ chăm sóc và vệ sinh trẻ không tốt. Thông thường, bệnh sẽ tự khỏi sau thời gian ngắn, tuy nhiên một số trường hợp viêm da tiết bã có thể kéo dài tới khi trẻ 1 - 4 tuổi.

Bệnh thường xuất hiện ở da đầu và những vùng nhiều chất nhờn như sau tai, dưới lông mày, hoặc ở mũi, nách, háng. Những vảy nhờn có màu vàng hoặc trắng, những mảng tróc như gàu, dạng khô hoặc nhờn, nhưng không gây ngứa và khó chịu. Dân gian thường gọi đây là “cứt trâu”.

Viêm da tiết bã ở trẻ sơ sinh có thể là do nấm Malassezia hoặc hormone làm tăng tiết chất nhờn ở nang lông. Ở trẻ bị viêm da tiết bã, cần được gội đầu thường xuyên bằng dầu gội dành cho bé sơ sinh. Mẹ nên dùng tay xoa nhẹ lên da đầu hoặc dùng bàn chải mềm chải da đầu để vảy tróc dần dần. Không nên chà xát mạnh hoặc dùng dầu gội trị gàu người lớn để tránh tổn thương da của bé.

6. Một số bệnh ngoài da thường gặp ở trẻ sơ sinh khác

• Mề đay

Biểu hiện là các nốt phát ban da giống như muỗi đốt, gây ngứa ngáy. Trẻ sơ sinh có thể mắc chứng này từ rất sớm do dị ứng với protein trong sữa. Phụ huynh cần cho bé đến khám bác sĩ nhi khoa để có hướng điều trị tốt nhất.

• Trầy xước

Da trẻ sơ sinh rất mỏng manh, nên dễ bị trầy xước do ma sát với quần áo hoặc da cọ vào nhau. Vì vậy mẹ không nên cho bé mặc đồ quá chật. Nếu vết xước rộng có thể bôi kem liền da dành cho trẻ sau khi tham khảo ý kiến bác sĩ.

• Nổi mẩn, phát ban

Nếu phát hiện một số nốt nhỏ, màu hồng nổi khắp cơ thể, nhiều khả năng bé đang bị phát ban. Nhiệt độ quá ẩm nóng có thể là nguyên nhân gây ra căn bệnh ngoài da thường gặp ở trẻ sơ sinh này. Để hạn chế nổi mẩn, phát ban, nên chọn cho bé những bộ đồ mát mẻ, chơi ở nơi thoáng mát.

• Mụn vảy đỏ

Những nốt đỏ, ngứa ngáy, khô, rò rỉ nước hoặc có vảy là biểu hiện của viêm da thể tạng. Căn bệnh về da ở trẻ sơ sinh này hình thành do hệ miễn dịch của bé kém, hoặc tiền sử bố mẹ mắc bệnh. Trẻ phải được giữ vệ sinh sạch sẽ và điều trị theo chỉ định của bác sĩ để tránh tình trạng nặng thêm.

Da trẻ sơ sinh rất mỏng manh, non yếu, dễ bị nhiễm trùng và trầy xước, vì thế khi trẻ mắc các bệnh về da rất có thể để lại các biến chứng nguy hiểm. Vì vậy, phụ huynh cần nắm rõ kiến thức về các bệnh về da thường gặp ở trẻ sơ sinh để bảo vệ con tốt nhất. Theo đó, cha mẹ nên cho bé mặc quần áo cotton hoặc vải lụa, chơi ở nơi thoáng mát và tắm sạch sẽ hàng ngày bằng xà phòng dịu nhẹ. Một số bệnh về da ở trẻ sơ sinh thường tự biến mất sau một thời gian nếu được chăm sóc tốt. Ngoài ra, cha mẹ không nên tự ý dùng loại kem hoặc gel bôi cho bé sơ sinh, trường hợp trẻ có biểu hiện bệnh nặng thì cần đi khám bác sĩ sớm.