Trẻ sơ sinh và thuốc kháng sinh: Nguy cơ hen suyễn?

Bài viết được duyệt chuyên môn bởi Thạc sĩ, Bác sĩ Đặng Huy Toàn - Khoa Nhi - Sơ sinh - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Nha Trang.

Ngày 11 tháng 6 năm 2007 một nghiên cứu của Canada cho thấy trẻ sơ sinh dùng thuốc kháng sinh trong năm đầu đời có nhiều khả năng bị hen suyễn hơn ở tuổi 7 và nhiều đợt dùng thuốc làm tăng nguy cơ mắc bệnh hơn. Tuy nhiên, cuộc tranh luận liệu kháng sinh có làm tăng nguy cơ mắc hen suyễn cho trẻ hay không vẫn còn chưa đi đến kết luận cuối cùng.

Tiến sĩ - Nhà nghiên cứu Anita Kozyrskyj, cho biết: “Ở những trẻ em dùng 5 đợt thuốc kháng sinh trở lên trong năm đầu tiên, nguy cơ mắc bệnh hen suyễn cao gấp 1,5 lần so với trẻ em không dùng thuốc kháng sinh [trong năm đầu tiên]. Kozyrskyj là phó giáo sư Dược và Y học tại Đại học Manitoba ở Winnipeg, Canada. Nghiên cứu này được công bố trên tạp chí Chest số tháng 6.

Kozyrskyj nói: “Mối liên hệ giữa thuốc kháng sinh và bệnh hen suyễn đã được nhìn thấy ở những đứa trẻ được sinh ra từ những bà mẹ không mắc bệnh hen suyễn, những người được coi là có nguy cơ thấp. Và mối liên kết vẫn được duy trì ngay cả sau khi các yếu tố rủi ro khác đã được tính đến. Tuy nhiên, nghiên cứu cho thấy việc nuôi chó trong nhà khi trẻ còn nhỏ mang lại tác dụng bảo vệ. Theo Viện Hàn lâm Dị ứng Hen suyễn & Miễn dịch học Hoa Kỳ, bệnh hen suyễn ảnh hưởng đến gần 5 triệu trẻ em dưới 18 tuổi ở Hoa Kỳ, bao gồm 1,3 triệu trẻ em dưới 5 tuổi.

Nghiên cứu mới đã “châm dầu” cho cuộc tranh luận đang diễn ra trong những năm gần đây về ảnh hưởng của thuốc kháng sinh sớm có thể có, đối với nguy cơ mắc bệnh hen suyễn của trẻ. Kozyrskyj nói rằng, các kết quả nghiên cứu là chưa thống nhất, một số nghiên cứu của bà công bố cho thấy mối liên hệ (nhưng không nhất thiết là nguyên nhân và kết quả), trong khi các nghiên cứu khác thì không. Một báo cáo được công bố vào năm 2006 đã phân tích 5 nghiên cứu khác nhau cho thấy rằng trẻ sơ sinh chỉ dùng một đợt thuốc kháng sinh trong năm đầu tiên của chúng có thể tăng gấp đôi nguy cơ mắc bệnh hen suyễn sau này khi còn nhỏ so với trẻ không được dùng thuốc kháng sinh trong 12 tháng đầu.

Kozyrskyj và các đồng nghiệp của bà đã sử dụng cơ sở dữ liệu kê đơn từ Đại học Manitoba và Đại học McGill ở Montreal để theo dõi việc sử dụng kháng sinh của 13.116 trẻ em từ sơ sinh đến 7 tuổi. Họ đặc biệt lưu ý về việc sử dụng kháng sinh trong năm đầu tiên và liệu đứa trẻ có mắc bệnh hen suyễn khi 7 tuổi hay không. Khi dùng kháng sinh, người ta đã ghi nhận lý do bao gồm nhiễm trùng đường hô hấp dưới (như viêm phế quản), nhiễm trùng đường hô hấp trên (như nhiễm trùng tai) hoặc nhiễm trùng ngoài đường hô hấp (chẳng hạn như nhiễm trùng tiết niệu hoặc da). Các nhà nghiên cứu cũng lưu ý các yếu tố nguy cơ mắc bệnh hen suyễn của từng đứa trẻ, chẳng hạn như có mẹ bị hen suyễn.

Bên cạnh việc xem xét các hồ sơ, "chúng tôi cũng gửi một bản khảo sát dài một trang để đặt thêm các câu hỏi khác", Kozyrskyj nói. Các nhà nghiên cứu yêu cầu các bậc cha mẹ lưu ý xem trẻ em có tiếp xúc với khói thuốc khi còn nhỏ hay không và gia đình có nuôi chó hay mèo hay không. Trong nhóm này, 6% trẻ em bị hen suyễn ở độ tuổi 7. Việc sử dụng kháng sinh phổ biến, với 65% số trẻ em được kê đơn ít nhất một đợt thuốc trong năm đầu đời.

Các nhà nghiên cứu phát hiện ra rằng đối với những trẻ dùng thuốc điều trị các bệnh nhiễm trùng ngoài đường hô hấp, nguy cơ mắc bệnh hen suyễn ở tuổi 7 cao gần gấp đôi so với những trẻ không dùng thuốc kháng sinh từ sơ sinh đến 1 tuổi. Phát hiện này củng cố ý tưởng rằng việc sử dụng kháng sinh sớm và bệnh hen suyễn có mối liên hệ với nhau, Kozyrskyj nói.

Bà nhận thấy, nếu gia đình có trẻ em dùng nhiều thuốc không nuôi chó, thì nguy cơ mắc bệnh hen suyễn của trẻ tăng gấp đôi. Và điều đó có thể tăng cường khả năng miễn dịch của trẻ.

Kozyrskyj nói nguyên nhân chính xác tại sao việc sử dụng kháng sinh sớm có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh hen suyễn sau này vẫn không chắc chắn. Cô ấy suy đoán rằng, vì thuốc kháng sinh có thể giết chết hệ vi sinh (vi khuẩn tự nhiên) trong đường ruột của bạn, "nó có thể thay đổi hệ thống miễn dịch của bạn, khiến bạn dễ bị hen suyễn hơn." Tuy nhiên, bà nhấn mạnh, hen suyễn là một căn bệnh phức tạp. "Nó cũng do di truyền. Chúng tôi đã xác định được một yếu tố." Nhưng còn nhiều yếu tố làm cần xác định cho tình trạng này.

Khi con bạn bị nhiễm trùng và bác sĩ đề nghị dùng thuốc kháng sinh, điều gì là tốt? Anderson nói: “Một phụ huynh có thể đặt câu hỏi về sự cần thiết của một loại thuốc kháng sinh và hỏi về các lựa chọn khác. Tuy nhiên, ông nhấn mạnh, "có những trường hợp một đứa trẻ thực sự cần một loại thuốc kháng sinh." Kozyrskyj đồng ý rằng kháng sinh đôi khi rất quan trọng, mặc dù cô lưu ý rằng xu hướng giữa các bác sĩ và các nhóm nhi khoa là khuyến khích sử dụng kháng sinh một cách thận trọng hơn do tình trạng kháng kháng sinh và các vấn đề tiềm ẩn khác. Tuy nhiên, Kozyrskyj nói, nếu con bạn cần dùng kháng sinh, bạn có thể hỏi bác sĩ xem có thể sử dụng kháng sinh phổ hẹp hơn là phổ rộng (hiệu quả chống lại nhiều loại vi khuẩn) cephalosporin (một loại thuốc kháng sinh). Trong nghiên cứu của mình, cô cũng phát hiện ra rằng kháng sinh cephalosporin phổ rộng (như Ceftin và Cefzil) làm tăng nguy cơ mắc bệnh hen suyễn hơn các loại kháng sinh khác.

Thuốc kháng sinh cho trẻ sơ sinh như “con dao 2 lưỡi” khi chúng giúp điều trị bệnh hiệu quả nhưng cũng có thể làm sức khỏe bị ảnh hưởng nếu dùng thuốc không theo chỉ dẫn và lạm dụng thuốc. Đó chính là lý do vì sao chúng ta cần tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi dùng thuốc để tránh tình trạng trạng kháng kháng sinh.

Với nhiều năm kinh nghiệm trong việc thăm khám và điều trị các bệnh lý ở trẻ, hiện khoa Nhi - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec đã trở thành một trong những đơn vị chăm sóc sức khỏe lớn, có khả năng thăm khám, sàng lọc và điều trị nhiều bệnh lý chuyên sâu ở trẻ, trong đó có các bệnh về đường hô hấp như: ho, hen suyễn, viêm phế quản, viêm phổi, viêm đường hô hấp trên....

Do đó, khi trẻ có những dấu hiệu khởi phát bệnh ban đầu, thay vì tự ý mua thuốc về dùng cho con, cha me có thể đưa trẻ đến Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec để thăm khám và nhận được sự hỗ trợ, tư vấn từ các bác sĩ, dược sĩ giàu chuyên môn.

Để phòng tránh trẻ nhỏ phải sử dụng kháng sinh, cha mẹ nên chú ý đến chế độ dinh dưỡng nâng cao sức đề kháng cho trẻ. Đồng thời bổ sung thêm thực phẩm hỗ trợ có chứa lysine, các vi khoáng chất và vitamin thiết yếu như kẽm, crom, selen, vitamin nhóm B,... giúp hỗ trợ hệ miễn dịch, tăng cường đề kháng để trẻ ít ốm vặt và ít gặp các vấn đề tiêu hóa.

Cha mẹ có thể tìm hiểu thêm:

Vì sao cần bổ sung Lysine cho bé?

Vai trò của kẽm - Hướng dẫn bổ sung kẽm hợp lý

Hãy thường xuyên truy cập website Vinmec.com và cập nhật những thông tin hữu ích để chăm sóc cho bé và cả gia đình nhé.

Nguồn tham khảo: webmd.com