Phân tích số lượng tinh trùng dựa vào kết quả xét nghiệm tinh dịch đồ

Số lượng tinh trùng của nam giới là một yếu tố quan trọng nếu hai vợ chồng đang cố gắng có thai. Số lượng tinh trùng bất thường cũng có thể là dấu hiệu của một tình trạng sức khỏe tiềm ẩn ở nam giới.

Số lượng tinh trùng của nam giới bình thường dao động từ 15 triệu đến hơn 200 triệu tinh trùng trên mỗi ml tinh tịch. Nếu có ít hơn 15 triệu tinh trùng trên mỗi ml tinh dịch hoặc có ít hơn 39 triệu tinh trùng mỗi lần xuất tinh được coi là có lượng tinh trùng thấp (thuật ngữ sản khoa là oligospermia, nghĩa là rất ít tinh trùng). Nếu lượng tinh trùng nhiều hơn 200 triệu trong mỗi ml tinh dịch được coi là số lượng tinh trùng cao.

Để phân tích số lượng tinh trùng, bạn cần thực hiện xét nghiệm tinh dịch đồ. Đây là xét nghiệm bạn có thể thực hiện tại phòng khám bác sĩ, trung tâm sức khỏe sinh sản hoặc sử dụng một loại test đặc biệt để thực hiện tại nhà.

Xét nghiệm tinh dịch đồ là xét nghiệm hữu ích trong đánh giá sức khỏe sinh sản nam giới. Kết quả xét nghiệm tinh dịch đồ sẽ cho biết nhiều thông tin về tình trạng tinh trùng, đặc biệt là những yếu tố đóng vai trò quan trọng để kiểm tra yếu tố vô sinh nam, đó là:

• Số lượng tinh trùng
• Hình dạng tinh trùng
• Khả năng di chuyển của tinh trùng

Để có kết quả xét nghiệm chính xác, bác sĩ sẽ yêu cầu thực hiện xét nghiệm nhiều lần với những mẫu tinh dịch khác nhau. Các test dùng để xét nghiệm tại nhà chỉ kiểm tra số lượng tinh trùng mà không đánh giá được những yếu tố khác. Do đó, để đánh giá toàn diện sức khỏe tinh trùng bạn nên đi khám bác sĩ để được phân tích tinh dịch một cách đầy đủ.

Để thực hiện xét nghiệm tinh dịch đồ, bạn cần cung cấp cho bác sĩ mẫu tinh dịch. Sẽ có một phòng riêng tại bệnh viện để bạn thủ dâm và xuất tinh vào một cốc vô trùng. Bạn cũng có thể lấy mẫu tinh dịch ở nhà rồi đem đến phòng xét nghiệm. Khi ở nhà bạn có hai cách để lấy mẫu tinh dịch, có thể lấy mẫu tinh dịch vào cốc thu thập tinh trùng như cách ở bệnh viện hoặc bác sĩ sẽ cung cấp cho bạn một bao cao su đặc biệt dùng để thu thập tinh trùng khi quan hệ, tuy nhiên tuyệt đối bạn không dùng bao cao su bình thường để lấy mẫu vì bao cao su này thường chứa chất bôi trơn và chất diệt tinh trùng, sẽ làm ảnh hưởng đến chất lượng mẫu tinh dịch. Sau khi thu thập mẫu tinh dịch tại nhà, bạn cần bảo quản tinh dịch ở nhiệt độ gần với nhiệt độ cơ thể, sau đó đưa mẫu tinh dịch tới phòng xét nghiệm trong vòng 1 giờ. Nếu đưa mẫu tới phòng xét nghiệm quá trễ, tinh trùng có thể bị bất động, kết quả xét nghiệm tinh dịch đồ sẽ kém chính xác.

Bác sĩ sẽ yêu cầu bạn không xuất tinh trong 2 đến 5 ngày trước khi xét nghiệm để đảm bảo số lượng tinh trùng trong tinh dịch sẽ cao nhất có thể. Tuy nhiên, nếu bạn không xuất tinh trong hơn 2 tuần trước khi lấy mẫu, số lượng tinh trùng chết, tinh trùng không hoạt động trong mẫu tinh dịch sẽ tăng lên.

Bạn cũng nên hạn chế rượu bia, thuốc lá, các chất kích thích trước khi xét nghiệm tinh dịch đồ. Nếu bạn đang sử dụng bất kỳ loại thuốc nào, cần trao đổi với bác sĩ để biết có cần dừng thuốc trước khi lấy mẫu tinh dịch hay không.

Mẫu tinh dịch có thể khác nhau giữa các lần xuất tinh, do đó để có kết quả chính xác xét nghiệm thường được thực hiện ít nhất hai lần. Mẫu tinh dịch thứ hai được lấy sau mẫu đầu tiên 2-3 tuần. Nhiều trường hợp bác sĩ sẽ yêu cầu lấy 2-3 mẫu tinh dịch trong vòng 3 tháng.

Mẫu tinh dịch đưa tới phòng xét nghiệm sẽ được soi dưới kính hiển vi. Kết quả phân tích tinh dịch được đánh giá là khỏe mạnh hoặc bình thường nếu nằm trong những phạm vi theo khuyến cáo của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) như sau:

Số lượng tinh trùng bình thường là ít nhất 15 triệu tinh trùng trên một mililit tinh dịch. Số lượng tinh trùng thấp nếu kết quả xét nghiệm tinh dịch cho thấy số lượng tinh trùng ít hơn số này. Ít tinh trùng trong tinh dịch sẽ làm cho việc thụ thai khó khăn vì có ít tinh trùng có khả năng tiếp cận và thụ tinh cho trứng.

Số lượng tinh trùng cũng là một thông số phản ánh tình trạng sức khỏe nam giới. Một nghiên cứu cho thấy những người đàn ông có số lượng tinh trùng thấp có nhiều khả năng có tỷ lệ mỡ cơ thể cao, vòng eo lớn, chỉ số BMI cũng như huyết áp cao hơn những người đàn ông có số lượng tinh trùng bình thường. Những người đàn ông này cũng có nguy cơ mắc hội chứng chuyển hóa, bệnh tiểu đường, bệnh tim mạch và đột quỵ cao hơn.

Vì những lý do này, nếu được chẩn đoán có số lượng tinh trùng thấp, bác sĩ có thể sẽ yêu cầu đánh giá mức độ testosterone, lối sống và sức khỏe tổng quát của bạn.

Có nhiều nguyên nhân có thể gây ra tình trạng số lượng tinh trùng thấp, có thể do di truyền, do lối sống, do cơ quan sinh sản bị tổn thương vì một phẫu thuật đã từng thực hiện trong quá khứ, do mắc bệnh truyền nhiễm qua đường tình dục, do cơ thể mắc các bệnh lý làm ảnh hưởng đến chức năng sinh sản,...

Tùy theo tình trạng của từng người bệnh, bác sĩ sẽ chỉ định phương pháp điều trị phù hợp:

• Nếu mắc bệnh giãn tĩnh mạch thừng tinh hoặc ống dẫn tinh bị tắc nghẽn, bác sĩ có thể đề nghị phẫu thuật để cải thiện chức năng sinh sản.
• Nếu mắc bệnh lý nhiễm trùng cơ quan sinh dục, bác sĩ sẽ kê đơn kháng sinh để điều trị.
• Với những trường hợp nồng độ hormone cao hoặc thấp ảnh hưởng đến vô sinh, bác sĩ sẽ cân nhắc điều trị bằng liệu pháp hormone.
• Điều trị bằng thuốc kết hợp tư vấn sẽ được thực hiện khi có các vấn đề tình dục như xuất tinh sớm hoặc rối loạn cương dương.

Bên cạnh sự can thiệp y tế, các biện pháp thay đổi lối sống cũng sẽ giúp cải thiện số lượng tinh trùng:

• Giảm cân: Thừa cân, béo phì có thể gây ra tình trạng số lượng tinh trùng thấp. Do đó cần cố gắng duy trì một lối sống lành mạnh thông qua chế độ ăn uống và tập luyện thể dục.
• Bỏ thuốc lá và các chất kích thích, hạn chế sử dụng rượu, bia.
• Mặc đồ lót rộng rãi để giữ vùng kín thoáng mát, nhiệt độ vùng bìu quá nóng sẽ làm ảnh hưởng đến khả năng sản xuất tinh trùng.
• Chế độ ăn uống đa dạng, đủ chất, bổ sung vitamin và khoáng chất theo hướng dẫn của bác sĩ.

Nếu số lượng tinh trùng không được cải thiện sau quá trình điều trị, bác sĩ có thể tư vấn vợ chồng các phương pháp hỗ trợ sinh sản như: bơm tinh trùng vào buồng tử cung (IUI), thụ tinh trong ống nghiệm (IVF), tiêm tinh trùng vào bào tương noãn (ICSI),...