Tiền sản giật là một hội chứng đặc trưng bởi tình trạng huyết áp tăng cao và protein niệu, có thể xuất hiện sau tuần thứ 20 của thai kỳ. Đây là một trong những biến chứng nguy hiểm nhất trong thai kỳ. Căn bệnh này có thể tiến triển thành sản giật, một tình trạng cấp cứu y tế với các cơn co giật, gây nguy hiểm trực tiếp đến tính mạng của cả mẹ và bé.
Bài viết này được viết dưới sự hướng dẫn chuyên môn của các bác sĩ thuộc Trung tâm Sức khoẻ phụ nữ và Hỗ trợ sinh sản Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Central Park.
1. Tiền sản giật là gì?
Tiền sản giật là gì? Tiền sản giật là một dạng rối loạn xảy ra trong thai kỳ khi huyết áp của thai phụ tăng, với huyết áp tâm thu từ 140 mmHg trở lên và/hoặc huyết áp tâm trương từ 90 mmHg trở lên, đồng thời xuất hiện protein trong nước tiểu, biểu hiện sự tổn thương tại cơ quan thận.
Tình trạng này được xác định khi người mẹ bị tăng huyết áp kết hợp với protein niệu và xảy ra từ tuần thứ 20 của thai kỳ. Trước khi lên cơn sản giật, thai phụ thường trải qua giai đoạn tiền sản giật. Tùy vào mức độ nghiêm trọng của bệnh, cơn sản giật có thể kéo dài từ vài giờ đến vài tuần, thậm chí chỉ thoáng qua.
Tình trạng tiền sản giật có khả năng dẫn tới các biến chứng nguy hiểm, đe dọa tính mạng của cả mẹ và thai nhi. Người mẹ có thể xuất hiện các cơn co giật hay hội chứng HELLP với biểu hiện như tán huyết, tăng men gan và giảm số lượng tiểu cầu. Trong khi đó, tiền sản giật có thể khiến trẻ bị sinh non, thai nhi phát triển chậm trong bụng mẹ và thậm chí có thể dẫn đến tử vong.
Đến nay, nguyên nhân cụ thể dẫn đến tiền sản giật vẫn chưa được xác định rõ ràng. Tuy nhiên, nguy cơ mắc bệnh này thường cao hơn ở những phụ nữ thuộc nhóm sau:
- Mang đa thai (như sinh đôi, sinh ba).
- Mang thai lần đầu (con so).
- Mang thai khi bản thân đã lớn tuổi (trên 40 tuổi).
- Có tiền sử tăng huyết áp mạn tính (huyết áp tăng trước tuần thai thứ 20).
- Tiền sử mắc bệnh đái tháo đường hoặc mắc các bệnh lý về thận.
- Từng bị tiền sản giật ở thai kỳ trước.
- Gia đình có tiền sử mắc bệnh hoặc yếu tố di truyền liên quan.
- Thiếu dinh dưỡng trong thời gian mang thai.
- Béo phì hoặc tăng cân quá mức khi mang thai.
2. Những triệu chứng của bệnh
Nếu xuất hiện những dấu hiệu tiền sản giật dưới đây, mẹ bầu nên đến các cơ sở y tế đáng tin cậy để được kiểm tra và chẩn đoán kịp thời:
- Huyết áp tăng cao từ tuần thứ 20 của thai kỳ (≥ 140/90 mmHg).
- Lượng protein trong nước tiểu vượt quá 0,3g/l. Để có kết quả xét nghiệm protein niệu chính xác, cần thu thập mẫu nước tiểu trong suốt 24 giờ bởi vì lượng protein trong nước tiểu có thể biến động đáng kể trong một ngày.
- Phù tay chân. Tuy nhiên, phù cũng có thể xảy ra trong quá trình mang thai bình thường, nên đôi khi mẹ bầu dễ bỏ qua dấu hiệu này. Khi kiểm tra ở mu chân, mu tay và mặt trước xương chậu, nếu thấy xuất hiện phù nề khi ấn vào và mẹ bầu tăng cân quá nhanh, trên 500 gram một tuần hoặc 2250 gram một tháng thì cần lưu ý đến dấu hiệu này.
- Các vấn đề về thị giác: tầm nhìn trở nên mờ, mất thị lực hoặc nhạy cảm với ánh sáng.
- Tăng cân vượt mức 2kg mỗi tuần.
- Cơn đau xuất hiện tại vùng thượng vị.
- Đau đầu kéo dài kèm cảm giác buồn nôn hoặc nôn.
3. Điều trị bệnh như thế nào?
Hiện tại, không có thuốc hay phương pháp nào có thể chữa khỏi hoàn toàn căn bệnh này. Cách điều trị tiền sản giật hiệu quả nhất là kết thúc thai kỳ, nhưng thời điểm để làm việc này cần phải cân nhắc cẩn thận đến sức khỏe của cả mẹ và bé.
Nếu chấm dứt thai kỳ quá sớm, em bé sẽ có nguy cơ gặp các biến chứng do sinh non; ngược lại, nếu trì hoãn, tiền sản giật có thể gây nguy hiểm đến tính mạng người mẹ, đặc biệt là khi bệnh tiến triển nặng.
Vì vậy, quyết định thời điểm kết thúc thai kỳ là một thách thức lớn đối với bác sĩ và gia đình. Để thai kỳ diễn ra an toàn, thai phụ cần được theo dõi sát sao nhằm bảo đảm an toàn cho cả mẹ lẫn con.
Đối với tiền sản giật nhẹ (huyết áp tăng không quá 160/110 mmHg kèm theo xuất hiện đạm trong nước tiểu), bệnh nhân có thể điều trị tại nhà mà không cần nhập viện, tuy nhiên vẫn cần theo dõi cẩn thận với các yêu cầu sau:
- Mẹ bầu cần được tái khám hàng tuần.
- Đo huyết áp cách bốn giờ một lần khi thức.
- Ghi nhận cân nặng, kiểm tra nước tiểu và đếm cử động thai mỗi ngày.
- Hãy nghỉ ngơi nhiều, duy trì chế độ ăn uống như bình thường.
- Tiến hành kiểm tra NST cho thai đều đặn, mỗi tuần hoặc hai lần mỗi tuần (sử dụng monitor sản khoa để theo dõi).
- Cứ mỗi hai tuần, nên thực hiện biểu đồ theo dõi sự phát triển của thai nhi.
- Hướng dẫn thai phụ nhận biết các dấu hiệu tiền sản giật trở nặng như đau đầu, mờ mắt, đau thượng vị hoặc dưới sườn, tiểu ít, nước tiểu sậm màu và cử động thai giảm.
- Hãy nhanh chóng đến cơ sở y tế nếu có dấu hiệu bệnh trở nặng hoặc phát hiện thai nhi chậm tăng trưởng.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
