Viêm tụy mạn: Điều trị thế nào?

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Bác sĩ Nội soi tiêu hóa - Khoa Khám bệnh & Nội khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Đà Nẵng.

Những đợt tái phát hoặc dai dẳng của đau vùng thượng vị và phần tư bụng trên bên trái lan tới vùng lưng trên bên trái là triệu chứng điển hình của viêm tụy mạn tính. Nếu điều trị viêm tụy mạn không được tiến hành kịp thời có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm và thậm chí là tử vong sau một thời gian dài mắc bệnh.

Viêm tụy mạn là tình trạng tụy bị viêm kéo dài và tái phát nhiều lần, do bị thúc đẩy từ các yếu tố nguy cơ như di truyền hoặc môi trường. làm thay đổi chức năng của tụy (chức năng tiêu hóa và bài tiết insulin), cũng như thay đổi cấu trúc giải phẫu của tụy.

Viêm tụy mạn dễ chẩn đoán vào giai đoạn muộn nhưng lại rất khó chẩn đoán khi bệnh ở giai đoạn mới là giai đoạn cần can thiệp sớm nhằm ngăn ngừa diễn tiến của bệnh.

Khi không điều trị viêm tụy mạn tích cực có thể dẫn đến tử vong tới 50% trong vòng 20-25 năm, 15-20% tử vong do các biến chứng cho sức khỏe, bao gồm:

• Suy dinh dưỡng: Cả viêm tụy cấp và viêm tụy mãn tính có thể khiến cho tuyến tụy sản xuất ít các enzyme cần thiết có chức năng phá vỡ, xử lý các chất dinh dưỡng trong các thực phẩm bạn ăn hàng ngày. Điều này có thể dẫn đến suy dinh dưỡng, tiêu chảy, tiêu phân mỡ và sút cân.
• Loãng xương và giảm mật độ xương có thể dẫn đến gãy xương bệnh lý.
• Bệnh tiểu đường do tụy: khoảng 30-50% viêm tụy mạn sẽ có biến chứng tiểu đường. Các tế bào sản xuất insulin bị tổn thương do tác động của viêm tụy có thể dẫn đến bệnh tiểu đường
• Bệnh ung thư tuyến tụy: Viêm tụy mãn tính được xem là một trong những yếu tố nguy cơ gây ung thư tuyến tụy, chiếm 4% trong số nguyên nhân gây tử vong.
• Nang giả tụy (Pseudocyst): nguyên nhân gây đau dai dẳng và khó chịu cho bệnh nhân, ảnh hưởng đến chất lượng sống. Nang lớn có thể gây tắc nghẽn hoặc dò vào ổ bụng gây ra các biến chứng như chảy máu nội tạng và nhiễm trùng.
• Các biến chứng khác như tắc nghẽn đường mật, tắc ruột, tắc mạch máu

Với những người đang có nguy cơ và đã mắc bệnh viêm tụy mạn tính thì việc viêm tụy mạn tính có chữa được không là một thắc mắc lớn. Viêm tụy mạn tính là bệnh thường gặp do viêm tụy cấp không được chữa trị kịp thời, chữa không dứt điểm hoặc chữa không đúng (dùng thuốc không rõ nguồn gốc). Bệnh cần được chẩn đoán và can thiệp sớm để ngăn ngừa diễn tiến của bệnh.

Với những người đang có nguy cơ và đã mắc bệnh viêm tụy mạn tính thì việc viêm tụy mạn tính có chữa được không là một thắc mắc lớn. Viêm tụy mạn tính là bệnh thường gặp do viêm tụy cấp không chữa trị kịp thời, chữa không dứt điểm hoặc chữa không đúng (dùng thuốc không rõ nguồn gốc).

Mặc dù tình trạng đau trong bệnh viêm tụy thường tự biến mất nhưng viêm tụy mạn tính có thể là một tình trạng nghiêm trọng, đe dọa tính mạng nếu không được chẩn đoán và điều trị kịp thời.

Tùy vào mức độ nghiêm trọng và tần suất các triệu chứng ở mỗi người bệnh, các bác sĩ sẽ có phương pháp điều trị khác nhau. Thời gian sống và mức độ hồi phục phụ thuộc nhiều vào việc điều trị bệnh và sự thay đổi lối sống của người bệnh.

Mục tiêu điều trị viêm tụy mạn tính bao gồm giảm đau; phòng ngừa các triệu chứng tái phát; điều trị các biến chứng như tiểu đường và suy dinh dưỡng, làm tăng khả năng ăn và tiêu hóa của bệnh nhân.

3.1. Điều trị nội khoa

Người bệnh cần thay đổi chế độ ăn kiêng, bao gồm hạn chế chất béo, ăn các bữa ăn nhỏ hơn (nhưng thường xuyên hơn) và hạn chế caffeine. Rượu bị cấm bởi vì rượu thường làm thúc đẩy những đợt viêm cấp. Nên tránh dùng thuốc ngủ nếu có thể.

Đi ngoài phân mỡ được điều trị bằng các chế phẩm tụy được lựa chọn dựa trên hoạt độ lipase cao. Liều thông thường là 30.000 đơn vị lipase trong viên nang được dùng trước, trong bữa ăn. Dùng đồng thời natri bicarbonat 650 mg trước và sau bữa ăn, các thuốc đối kháng receptor H2 (như ranitidin 150mg x 2 lần/ngày) hoặc ức chế bơm proton (như omeprazol 20 - 60 mg/ngày) làm giảm sự bất hoạt của lipase bởi acid và vì vậy có thể làm giảm đi ngoài phân mỡ.

Đau thứ phát do viêm tụy mạn tính tự phát có thể giảm ở một số trường hợp bằng cách dùng các enzym tụy hoặc thuốc giảm đau. Nếu có đái tháo đường đi kèm thì cần được điều trị theo cách thông thường bằng việc dùng insulin.

3.2. Điều trị ngoại khoa bằng phẫu thuật và nội soi

Phẫu thuật loại trừ tắc nghẽn ống tụy: Phẫu thuật có thể được chỉ định trong viêm tụy mạn tính để dẫn lưu những nang giả dai dẳng, điều trị các biến chứng khác, hoặc hiếm hơn là để làm giảm đau. Những mục tiêu của can thiệp phẫu thuật là để loại trừ bệnh đường mật, đảm bảo dòng lưu thông mật vào tá tràng và loại trừ tắc nghẽn ống tụy.

Phương pháp dẫn lưu ống tụy: Khi tắc nghẽn ống tụy ở đoạn cuối của tá tràng được phát hiện qua chụp tụy đường mật ngược dòng qua nội soi, làm giãn ống, hoặc cắt đuôi tụy với gắn đầu xa của ống bằng phẫu thuật nối thông tụy - hỗng tràng. Khi ống tụy bị giãn lan tỏa thì nối kết giữa ống sau khi nó được tách ra theo chiều dọc và bờ mất chức năng của hỗng tràng (thủ thuật Puestow thay đổi), trong một số trường hợp nếu kết hợp với cắt bỏ khu trú đầu tụy sẽ làm giảm đau ở 80% các trường hợp.

Phương pháp cắt tụy: Những trường hợp bệnh tiến triển, cắt tụy toàn phần hoặc bán phần có thể được cân nhắc như là cách cuối cùng nhưng có kết quả khác nhau và khả năng cao dẫn tới thiểu năng tụy. Dẫn lưu phẫu thuật hoặc nội soi được chỉ định cho những nang giả có triệu chứng. Thử nghiệm gần đây gợi ý rằng cổ trướng do tụy hoặc rò tụy màng phổi do ống tụy bị vỡ có thể được xử trí bằng đặt lưới qua nội soi ngang qua ống bị vỡ. Nghiền sỏi trong ống tụy bằng thủ thuật tán sỏi và lầy bỏ sỏi nội soi từ ống tụy, cắt cơ thắt tụy hoặc dẫn lưu nang giả, có thể làm giảm đau ở một số bệnh nhân.

Phương pháp phong bế cắt đám rối thần kinh qua đường nội soi: Với những bệnh nhân bị đau mạn tính và ống không bị giãn, thì phong bế đám rối thần kinh bụng qua da có thể được cân nhắc nhưng kết quả thường gây thất vọng.

Nếu không phát hiện sớm và điều trị viêm tụy mạn nghiêm túc thì bệnh càng ngày càng nặng dần thêm. Bệnh nhân bị viêm tụy nặng sẽ ảnh hưởng đến tính mạng và để lại những biến chứng nguy hiểm cho sức khỏe.

Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec là cơ sở uy tín mà bệnh nhân có thể tin tưởng tìm để khám chữa bệnh. Vinmec với đầy đủ trang thiết bị công nghệ hiện đại, kỹ thuật thăm khám và chẩn đoán tiên tiến, luôn cập nhật các tiến bộ mới nhất trong y khoa, đặc biệt trình độ chuyên môn cao, giàu kinh nghiệm của y bác sĩ sẽ giúp chẩn đoán chính xác bệnh viêm tụy, để từ đó có những tư vấn điều trị cụ thể cho từng trường hợp để đạt hiệu quả cao nhất.