Huyệt công tôn có tác dụng gì?

Huyệt công tôn còn có tên gọi khác là huyệt hoàng đế, đó là vì ngày xưa các thái y thường bấm huyệt này cho các vua chúa để thư giãn cơ thể sau khi xử lý việc triều chính. Ngoài ra, theo đông y, tim chính là vua của các cơ quan nội tạng, trong khi đó huyệt công tôn lại có mối liên hệ trực tiếp đến tim.

Huyệt công tôn là huyệt thứ tư trong kinh kỳ, kinh kỳ là một trong số 15 huyệt thuộc nhóm huyệt Lạc, nó cũng là giao hội của mạch Xung. Bấm huyệt công tôn hoặc châm cứu là phương pháp được sử dụng thường xuyên để điều trị nôn, đau bụng kéo dài, đau dạ dày, rối loạn thần kinh, viêm ruột, v.v vì huyệt có tính ích tỳ vị, hòa mạch xung, lý khí cơ và điều huyết hải.

Cách xác định huyệt công tôn: Huyệt công tôn nằm ở dưới 2 gan bàn chân, phần lõm nhất nơi tiếp nối giữa xương nối xương cổ chân và ngón chân cái.

Theo giải phẫu, vùng da dưới huyệt là các cơ gấp ngắn ngón chân cái, cơ dạng ngón chân cái, mặt dưới đầu xương bàn chân 1, cơ gấp ngón dài ngón chân cái; chịu chi phối của các nhánh dây thần kinh hông khoeo trong, tiết đoạn thần kinh L5.

Huyệt công tôn có tác dụng hiệu quả trong điều trị các bệnh dạ dày, đặt biệt là khi kết hợp với các huyệt khác như trung quản, tam túc lý, nội quan, v.v. Bạn có thể thử bằng cách xoa làm ấm bụng theo chiều kim đồng hồ trong khoảng 5 phút, sau đó, dùng ngón cái day ấn huyệt công tôn ở hai lòng bàn chân trong 1 - 2 phút kết hợp hít thở sâu.

Bấm huyệt công tôn điều trị đau dạ dày nên thực hiện vào buổi sáng khi vừa thức dậy hoặc buổi tối trước khi đi ngủ, đặc biệt là vào buổi tối nhằm giảm lo lắng, cải thiện chứng mất ngủ. Tránh bấm huyệt khi quá đói hoặc vừa ăn no vì không mang lại hiệu quả mà còn khiến bệnh trở nặng, gây ra các biến chứng nghiêm trọng khác.

Bấm huyệt công tôn có thể giúp điều hòa nhu động ruột, chữa chứng khó tiêu. Để bắt đầu, bạn cần chọn tư thế thoải mái, xác định các huyệt công tôn, hợp cốc, thái xung, túc tam lý, tam âm giao. Sau đó, dùng ngón cái ấn giữ lần lượt, mỗi huyệt kéo dài 10 - 30 giây.

Bạn nên bấm huyệt mỗi ngày khoảng 2 lần cho đến khi triệu chứng khó tiêu giảm dần. Tránh nguy cơ tái phát bằng cách thay đổi thói quen ăn uống, tránh các loại thực phẩm không tốt, thay vào đó, ăn nhiều rau quả và nghỉ ngơi đúng giờ, đồng thời thay đổi nếp sinh hoạt lành mạnh hơn.

Bấm huyệt công tôn có thể giúp làm giảm triệu chứng bệnh tiểu đường. Cách thực hiện như sau: Bệnh nhân ngồi tư thế thoải mái, đặt 2 bàn tay vào lưng, chà xuống vùng chậu, lặp lại động tác trong 1 phút đến khi nóng da. Xác định vị trí huyệt công tôn và huyệt lao cung, dùng ngón cái day ấn lần lượt vào hai huyệt, mỗi huyệt khoảng 1 phút. Sau đó, đặt bệnh nhân nằm ngửa, dùng 2 bàn tay đẩy từ trên xuống dưới vùng mép ngoài của bụng trong khoảng 3 phút. Hiệu quả tăng lên khi người bệnh kiên trì thực hiện hàng ngày và thực hiện chế độ ăn ít đường, tinh bột.

Huyệt công tôn được chống chỉ định trên các đối tượng là phụ nữ mang thai vì dễ làm tăng nguy cơ sảy thai, người nghiện rượu bia, chất kích thích. Người bị giãn tĩnh mạch, chấn thương xương khớp hoặc các bệnh ngoại khoa khác cần tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi bắt đầu.

• Ngâm chân bằng nước ấm nhằm lưu thông khí huyệt, tăng hiệu quả điều trị trước khi bấm huyệt
• Ngồi ở tư thế thoải mái, dùng tay xác định vị trí huyệt
• Dùng ngón cái ấn và giữ huyệt với lực vừa phải đến khi thấy đau tức thì dừng lại, bấm quá mạnh có thể gây đau đột ngột dẫn đến ngất xỉu, động kinh
• Mỗi lần bấm huyệt nên kéo dài từ 5 - 10 phút, vài lần mỗi ngày; để hiệu quả tốt hơn thì cần kết hợp với các huyệt khác như tỳ du, chương môn, lương khâu, v.v.

• Người bệnh ngồi ở tư thế thoải mái, dùng tay xác định vị trí huyệt
• Bác sĩ dùng kim châm, châm thẳng hướng tới huyệt dũng tuyền, độ sâu từ 0.5 - 1 thống, cứu từ 3 – 5 tráng và ôn cứu khoảng 5 – 10 phút. Lưu ý, huyệt nằm ở đầu mối các dây thần kinh, nếu châm sai có thể gây hậu quả nghiêm trọng
• Mỗi người bệnh sẽ có liệu trình điều trị riêng, thông thường thì kéo dài 20 ngày
• Liệu trình kéo dài tùy theo tình trạng của người bệnh, nhưng để có kết quả tốt nhất nên kiên trì trong khoảng 20 ngày

Huyệt công tôn có thể phối với các huyệt khác nhằm gia tăng hiệu quả điều trị, cụ thể có thể:

• Phối với huyệt phong long (Vị 40), huyệt chiên trung (Nh.17), huyệt trung khôi có tác dụng điều trị nôn mửa có tiết đờm dãi
• Phối với huyệt thiên xu (Vị 25), huyệt hạ quản (Nh.10) có tác dụng điều trị bệnh lỵ cấp nghiêm trọng
• Phối với huyệt tam túc lý (Vị 36), huyệt giải khê (Vị 41), huyệt trung quản (Nh.12) có tác dụng điều trị đau dạ dày
• Phối với huyệt chương môn (C.13), huyệt dương lăng tuyền (Đ.34), huyệt chi câu (Tam tiêu.6) có tác dụng điều trị đau nhức hạ sườn
• Phối với huyệt nội đình (Vị 44) và huyệt lệ đoài (Vị 45) có tác dụng điều trị sốt rét lâu ngày khiến người bệnh ăn uống kém
• Phối với huyệt xung dương (Vị 42) và huyệt túc tam lý (Vị 36) có tác dụng điều trị đau nhức gót chân.
• Phối với huyệt túc tam lý (Vị 36), huyệt bách lao, huyệt chí dương (Đc.10), huyệt uyển cốt (Tiểu trường.4), huyệt trung quản (Nh.20) có tác dụng điều trị vàng da khiến chân tay sưng, mồ hôi ra vàng áo.
• Phối với huyệt túc tam lý (Vị 36), huyệt tuyệt cốt (Đ.39), huyệt thân mạch (Bàng quang.62) có tác dụng điều trị chân yếu không di chuyển được
• Phối với huyệt nội quan (Tâm bào.6) trị chứng đau bụng
• Phối với huyệt vị du (Bàng quang.19), huyệt chí dương (Đc.10), huyệt tỳ du (Bàng quang.20) có tác dụng điều trị vàng da
• Phối với huyệt túc tam lý (Vị 36), huyệt nội đình (Vị 44) có tác dụng điều trị chướng bụng khó tiêu
• Phối với huyệt ủy trung (Bàng quang.40), huyệt đởm du (Bàng quang.19), huyệt tiểu trường du (Bàng quang.27), huyệt thần môn (Tm.7), huyệt chí dương (Đc.10), huyệt uyển cốt (Tiểu trường.4) có tác dụng điều trị vàng da toàn thân do rượu
• Phối với huyệt nội quan (Tâm bào.6) có tác dụng điều trị đau tức bụng
• Phối với huyệt thúc cốt (Bàng quang.65) và huyệt bát phong có tác dụng điều trị tê, đau chân
• Phối với huyệt túc tam lý (Vị 36), huyệt nội đình (Vị 44), huyệt nội quan (tâm bào.6) có tác dụng điều trị xuất huyết tiêu hóa
• Phối với tề biên tứ huyệt, huyệt nội quan (Tâm bào.6) có tác dụng điều trị viêm đại tràng cấp và viêm đại tràng mạn tính
• Phối với huyệt túc tam lý (Vị 36), huyệt nhiên cốc (Th.2), huyệt dũng tuyền (Nh.1), huyệt lương khâu (Vị 34) có tác dụng điều trị bệnh phong
• Phối với huyệt dũng tuyền (Th.1) có tác dụng điều trị nôn và đau bụng cấp
• Phối với huyệt túc tam lý (Vị 36), huyệt tứ phùng có tác dụng hóa trệ, hòa vị, tiêu thực và giáng nghịch
• Phối với huyệt thái xung (C.3) và huyệt nội quan (Tâm bào.6) có tác dụng giáng nghịch, lý khí, hòa vị và sơ can.

Huyệt công tôn là huyệt quan trọng, có tác dụng điều trị nhiều bệnh lý, đặc biệt là các bệnh đường tiêu hóa. Tuy nhiên, để điều trị bệnh hiệu quả, việc tìm kiếm đúng huyệt công tôn và kết hợp với huyệt đạo khác cũng rất quan trọng. Vì thế, khi thực hiện bấm huyệt công tôn điều trị bệnh hiệu quả thì người bệnh nên đến các cơ sở y tế, phòng khám đông y để các bác sĩ và các kỹ thuật viên vật lý trị liệu thực hiện.