Bệnh trĩ và viêm loét đại tràng có mối liên hệ nhất định với nhau. Lúc này, người mắc viêm loét đại tràng có nguy cơ cao phát triển các triệu chứng bệnh trĩ, với những dấu hiệu nhận biết như đi ngoài nhiều lần trong ngày, cảm giác căng tức, khó chịu hoặc đau rát ở vùng hậu môn trước và sau khi đi vệ sinh.
Bài viết này được viết dưới sự hướng dẫn chuyên môn của các bác sĩ thuộc khoa Tiêu hoá - Gan Mật - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec.
1. Viêm loét đại tràng là bệnh gì?
Viêm loét đại tràng là một bệnh lý viêm mạn tính, xảy ra trong phạm vi của đại tràng (ruột già). Bệnh đặc trưng bởi tình trạng viêm và loét trên niêm mạc đại tràng, gây ra nhiều triệu chứng khó chịu cho người bệnh.
Triệu chứng viêm loét đại tràng thường gặp bao gồm:
- Xuất hiện máu trong phân.
- Cảm giác cấp bách cần đi tiêu ngay lập tức.
- Cảm giác đại tiện không hoàn toàn, tức là sau khi đi ngoài vẫn thấy chưa hết phân.
Tiêu chảy cũng là một trong những dấu hiệu viêm loét đại tràng phổ biến , tuy nhiên trong một số trường hợp, người bệnh vẫn có thể gặp tình trạng táo bón.
Diễn tiến của bệnh có thể chia thành các đợt bùng phát và giai đoạn thuyên giảm. Khi các đợt bùng phát kéo dài hoặc tái phát thường xuyên, tình trạng viêm ở đại tràng có thể gây kích ứng lan rộng xuống hậu môn và trực tràng, làm tăng nguy cơ phát triển bệnh trĩ.
Nguyên nhân chính xác gây ra viêm loét đại tràng hiện vẫn chưa được xác định rõ. Tuy nhiên, những yếu tố nguy cơ làm tăng khả năng mắc bệnh có thể liên quan đến:
- Hệ miễn dịch hoạt động quá mức, dẫn đến tình trạng viêm không kiểm soát.
- Yếu tố di truyền, do bệnh có xu hướng xuất hiện ở những người có tiền sử gia đình mắc bệnh.
Ngoài ra, các đợt bùng phát của viêm loét đại tràng có thể bị kích thích bởi căng thẳng hoặc chế độ ăn uống không lành mạnh.
Việc phát hiện và điều trị sớm viêm loét đại tràng không chỉ giúp kiểm soát triệu chứng mà còn giảm nguy cơ biến chứng khác như bệnh trĩ hoặc các tổn thương nặng hơn trong đường tiêu hóa.
2. Bệnh trĩ là gì?
Bệnh trĩ là tình trạng giãn nở tĩnh mạch trong vùng hậu môn – trực tràng, hình thành các búi trĩ bên trong hoặc bên ngoài hậu môn. Đây là một bệnh lý phổ biến, thường gặp ở những người có thói quen ăn ít chất xơ, ít vận động hoặc thường xuyên bị táo bón.
Những dấu hiệu bệnh trĩ phổ biến bao gồm
- Chảy máu: Máu đỏ tươi xuất hiện sau khi đi tiêu, thường khi phân cứng hoặc khô. Máu có thể dính trên giấy vệ sinh, phân hoặc làm nước bồn cầu chuyển màu đỏ.
- Đau và khó chịu: Đặc biệt khi có huyết khối trong búi trĩ ngoại hoặc trĩ sa ra ngoài.
- Ngứa và kích ứng: Thường xảy ra ở vùng quanh hậu môn do dịch nhầy tiết ra từ búi trĩ.
- Khối lồi hoặc cục u: Có thể cảm nhận được tại vùng hậu môn, đặc biệt khi trĩ nội sa hoặc trĩ ngoại xuất hiện huyết khối.
Bất kỳ yếu tố nào làm tăng áp lực lên ổ bụng cũng đều có thể là nguyên nhân dẫn đến sự hình thành bệnh trĩ. Những nguyên nhân bệnh trĩ phổ biến bao gồm:
- Rặn nhiều khi đi tiêu: Thường gặp ở người bị táo bón hoặc tiêu chảy kéo dài.
- Thai kỳ: Áp lực từ tử cung gia tăng trên tĩnh mạch hậu môn.
- Béo phì: Làm tăng áp lực lên vùng hậu môn.
- Công việc ít vận động: Ngồi lâu hoặc đứng lâu có thể cản trở tuần hoàn máu ở vùng hậu môn.
- Căng thẳng khi đi đại tiện.
- Chế độ ăn thiếu chất xơ.
- Thói quen thường xuyên nâng vật nặng.
- Suy yếu các mô vùng hậu môn và trực tràng do quá trình lão hóa hoặc ảnh hưởng của thai kỳ.
Tuy nhiên, ở một số người, nguyên nhân cụ thể của bệnh trĩ không rõ ràng.
3. Mối liên hệ giữa bệnh trĩ và viêm loét đại tràng
Người mắc viêm loét đại tràng thường gặp khó khăn trong việc xác định bản thân có mắc thêm bệnh trĩ hay không, do hai tình trạng này có các triệu chứng tương đồng. Chẳng hạn, viêm loét đại tràng có thể gây chảy máu trực tràng hoặc phân lẫn máu trong giai đoạn bùng phát. Trong khi đó, bệnh trĩ cũng có thể dẫn đến tình trạng chảy máu ở vùng trực tràng.
Đặc biệt, những người mắc viêm loét đại tràng cần chú ý nguy cơ mắc bệnh trĩ, vì một số triệu chứng đặc trưng của viêm loét đại tràng có thể dẫn đến sự hình thành trĩ.
Một trong các triệu chứng phổ biến của viêm loét đại tràng là rối loạn nhu động ruột như tiêu chảy hoặc táo bón kéo dài. Những rối loạn này có thể tạo áp lực lớn lên vùng hậu môn, làm tăng nguy cơ phát triển bệnh trĩ.
Bên cạnh đó, nhiều người bệnh viêm loét đại tràng thường phải gắng sức khi đi đại tiện, do cảm giác ruột chưa được làm sạch hoàn toàn. Việc gắng sức liên tục này cũng làm gia tăng nguy cơ mắc trĩ.
Như vậy, việc quản lý tốt triệu chứng viêm loét đại tràng không chỉ giúp cải thiện chất lượng cuộc sống mà còn hạn chế nguy cơ mắc bệnh trĩ.
4. Sự khác biệt giữa bệnh trĩ và viêm loét đại tràng
Mặc dù bệnh trĩ và viêm loét đại tràng đều ảnh hưởng đến đường tiêu hóa nhưng đây là hai bệnh lý hoàn toàn khác biệt.
Viêm loét đại tràng là một dạng của bệnh viêm ruột, xảy ra khi có tình trạng viêm ở đại tràng, trực tràng, hoặc cả hai. Bệnh gây ra các vết loét nhỏ trên niêm mạc của đường tiêu hóa. Một số triệu chứng của viêm loét đại tràng thậm chí có thể ảnh hưởng đến các cơ quan khác ngoài hệ tiêu hóa.
Ngược lại, bệnh trĩ (thường được gọi là trĩ) là tình trạng các tĩnh mạch xung quanh hậu môn và phần dưới của trực tràng bị giãn và sưng to. Bệnh trĩ có thể xuất hiện ở dạng trĩ nội hoặc trĩ ngoại nhưng không giống viêm loét đại tràng, bệnh trĩ không phải là một dạng viêm ruột và thường chỉ giới hạn trong khu vực trực tràng và hậu môn.
5. Điều trị bệnh trĩ và viêm loét đại tràng
Bệnh trĩ thường có thể được điều trị bằng các loại kem bôi và thuốc đạn không cần kê đơn. Ngoài ra, phương pháp tắm ngồi và sử dụng steroid cũng giúp giảm bớt cảm giác khó chịu do bệnh trĩ gây ra. Đối với bệnh trĩ liên quan đến táo bón, việc uống nhiều nước, tăng cường vận động và bổ sung chất xơ trong chế độ ăn uống có thể mang lại hiệu quả.
Trong một số trường hợp, bệnh trĩ nặng có thể cần can thiệp bằng phẫu thuật. Tuy nhiên, với người mắc viêm loét đại tràng, phẫu thuật điều trị trĩ thường không được ưu tiên do nguy cơ cao gặp biến chứng sau phẫu thuật ở nhóm bệnh nhân này.
Bác sĩ sẽ giúp người bệnh đánh giá rủi ro và lợi ích của phẫu thuật nếu các phương pháp điều trị bằng thuốc hoặc thay đổi lối sống không mang lại hiệu quả.
Nếu được chẩn đoán mắc viêm loét đại tràng, người bệnh nên trao đổi với bác sĩ chuyên khoa tiêu hóa để xây dựng kế hoạch điều trị phù hợp. Kế hoạch này thường bao gồm:
- Sử dụng thuốc để kiểm soát tình trạng viêm.
- Thay đổi chế độ ăn uống và xây dựng lối sống lành mạnh.
- Lập kế hoạch tập thể dục nhằm cải thiện sức khỏe tổng thể.
Các đợt bùng phát viêm loét đại tràng từ nhẹ đến trung bình thường có thể được điều trị tại nhà. Tuy nhiên, với các trường hợp nghiêm trọng, người bệnh có thể cần nhập viện để được truyền dịch và sử dụng thuốc qua đường tĩnh mạch.
Quan trọng hơn, người bệnh nên thường xuyên trao đổi với bác sĩ về các triệu chứng và điều chỉnh kế hoạch điều trị nhằm phòng ngừa các biến chứng nghiêm trọng.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
