Dấu hiệu mang thai ngoài tử cung là một trong những vấn đề cần được nhận biết sớm để tránh những biến chứng nguy hiểm có thể xảy ra. Đây là tình trạng thai không phát triển trong tử cung mà bám vào một vị trí khác, thường là vòi trứng. Vậy làm thế nào để nhận biết những biểu hiện đặc trưng của tình trạng này? Hãy cùng tìm hiểu chi tiết qua bài viết dưới đây.
Bài viết này được viết dưới sự hướng dẫn chuyên môn của các bác sĩ thuộc Trung tâm Sức khoẻ phụ nữ và Hỗ trợ sinh sản Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec.
1. Thai ngoài tử cung là gì?
Trước khi tìm hiểu về những dấu hiệu mang thai ngoài tử cung, chúng ta hãy cùng tìm hiểu về nguyên nhân và quá trình phát triển của tình trạng này.
Trong mỗi chu kỳ kinh nguyệt, cơ thể phụ nữ thường sẽ có một trứng trưởng thành được giải phóng từ buồng trứng. Trứng này sẽ di chuyển vào ống dẫn trứng (hay còn gọi là vòi trứng) để thụ tinh. Sau khi thụ tinh, phôi sẽ hình thành và bắt đầu hành trình di chuyển về tử cung. Tại tử cung, phôi sẽ bám vào lớp nội mạc tử cung để làm tổ và tiếp tục phát triển trong suốt thai kỳ cho đến khi em bé chào đời.
Tuy nhiên, trong một số trường hợp, trứng sau khi thụ tinh không di chuyển về tử cung mà lại làm tổ và phát triển ở bên ngoài tử cung. Hiện tượng này được gọi là thai ngoài tử cung hay thai lạc chỗ. Vị trí thai lạc chỗ có thể là ở vòi trứng, buồng trứng, vết sẹo mổ cũ, ổ bụng, hoặc thậm chí ở các khu vực như phúc mạc và mạc nối lớn. Trong đó, vòi trứng là vị trí phổ biến nhất. Đặc biệt, đã có một số trường hợp rất hiếm gặp trên thế giới ghi nhận thai ngoài tử cung làm tổ ở màng phổi, màng tim hoặc gan.
Thai ngoài tử cung là một tình trạng nguy hiểm bởi phôi không được bảo vệ bởi môi trường tử cung. Khi phôi phát triển lớn, các mô xung quanh có thể bị vỡ dẫn đến hiện tượng chảy máu nghiêm trọng trong ổ bụng, đe dọa trực tiếp đến tính mạng của người mẹ. Vì vậy, việc nhận biết và xử lý sớm tình trạng này là vô cùng cần thiết
2. Nguyên nhân và yếu tố nguy cơ của mang thai ngoài tử cung
Hầu hết các trường hợp mang thai ngoài tử cung (thai lạc chỗ) đều xuất phát từ một hoặc nhiều nguyên nhân dưới đây:
- Tổn thương ống dẫn trứng: Vòi trứng có thể bị viêm, nhiễm trùng hoặc có sẹo từ các phẫu thuật hay bệnh lý trước đó.
- Nội tiết tố bất thường: Sự thay đổi hoặc rối loạn hoạt động của hormone cũng có thể gây ảnh hưởng.
- Dị dạng cơ quan sinh dục: Các bất thường bẩm sinh ở cơ quan sinh sản nữ làm tăng nguy cơ thai lạc chỗ.
- Yếu tố di truyền.
- Tình trạng bệnh lý: Những bệnh ảnh hưởng đến cấu trúc và chức năng của hệ sinh sản.
Bên cạnh những nguyên nhân thai ngoài tử cung được liệt kê trên, các yếu tố dưới đây cũng có thể làm tăng nguy cơ gặp phải tình trạng này:
- Tuổi tác: Phụ nữ lớn tuổi có nguy cơ cao hơn.
- Tiền sử thai ngoài tử cung: Những người từng gặp tình trạng này có nguy cơ tái diễn đến 10% trong các lần mang thai sau.
- Bệnh viêm nhiễm vùng chậu: Đặc biệt, viêm vòi trứng hoặc viêm vùng chậu (PID) là hai bệnh lý phổ biến dẫn đến thai ngoài tử cung.
- Các bệnh lây qua đường tình dục: Bệnh lậu, Chlamydia và các bệnh tương tự cũng làm tăng nguy cơ mang thai ngoài tử cung.
- Thói quen hút thuốc lá.
- Phụ nữ đang điều trị vô sinh - hiếm muộn.
- Phẫu thuật vùng chậu: Các phẫu thuật trước đó như mổ lấy thai, cắt bỏ u xơ hoặc u nang buồng trứng có thể để lại sẹo, ảnh hưởng đến chức năng của ống dẫn trứng.
- Dụng cụ và thuốc tránh thai: Việc sử dụng thuốc tránh thai khẩn cấp hoặc đặt vòng tránh thai (IUD) đôi khi dẫn đến thai ngoài tử cung.
- Triệt sản: Thắt ống dẫn trứng, một phương pháp triệt sản ở nữ giới.
3. Dấu hiệu mang thai ngoài tử cung
Các chị em có thể tự nhận biết dấu hiệu mang thai ngoài tử cung thông qua ba triệu chứng phổ biến dưới đây:
- Dấu hiệu mang thai thông thường: Chậm kinh, căng tức ngực, buồn nôn… là những biểu hiện phổ biến khi mang thai.
- Chảy máu âm đạo bất thường: Máu “báo thai” thường có màu hồng nhạt, lượng ít và chỉ kéo dài trong thời gian ngắn, không gây đau bụng. Nếu xuất hiện máu đỏ sẫm, kéo dài ngoài chu kỳ kinh nguyệt, kèm cảm giác đau, nữ giới nên đến gặp bác sĩ để kiểm tra vì đây có thể là dấu hiệu của thai ngoài tử cung.
- Đau bụng bất thường: Đau bụng khi hành kinh là tình trạng phổ biến, nhưng nếu xuất hiện cảm giác đau nhói ở một hoặc cả hai bên bụng dưới, kéo dài âm ỉ hoặc đau dữ dội kèm cảm giác mót rặn như táo bón, khả năng cao là dấu hiệu bất thường. Nếu đau kèm chảy máu âm đạo, mức độ đau thường tăng theo sự phát triển của khối thai ngoài tử cung.
Ngoài ra, nếu gặp các triệu chứng mang thai ngoài tử cung nghiêm trọng hơn như đau bụng dữ dội, chân tay bủn rủn, đau vai, toát mồ hôi, da tái nhợt, hoa mắt, chóng mặt, hoặc ngất xỉu, chị em cần đến bệnh viện ngay lập tức để được xử lý kịp thời.
4. Các phương pháp chẩn đoán
Song song với việc tìm hiểu dấu hiệu mang thai ngoài tử cung, các phương pháp chẩn đoán cũng là một yếu tố quan trọng để đưa ra quyết định điều trị kịp thời và hiệu quả.
Việc phát hiện đôi khi gặp khó khăn vì dấu hiệu mang ngoài tử cung không rõ ràng và dễ nhầm lẫn với các tình trạng khác. Trong trường hợp nghi ngờ, bác sĩ có thể chỉ định bệnh nhân thực hiện một số xét nghiệm hỗ trợ chẩn đoán như sau:
4.1 Xét nghiệm máu đo nồng độ βhCG
Đây là xét nghiệm xác định nồng độ hormone HCG trong máu, chỉ xuất hiện khi phụ nữ mang thai. Kết quả giúp khẳng định bệnh nhân có thai hay không, nhưng không thể xác định được vị trí thai nằm trong hay ngoài tử cung.
4.2 Siêu âm qua ngã âm đạo (TVS)
Phương pháp siêu âm này giúp bác sĩ kiểm tra vị trí túi thai. Siêu âm TVS có thể phát hiện thai nằm trong tử cung, ở ống dẫn trứng hoặc các dấu hiệu chảy máu trong ổ bụng nếu thai ngoài tử cung bị vỡ.
4.3 Xét nghiệm máu bổ sung
Ngoài xét nghiệm βhCG, bệnh nhân có thể được kiểm tra thêm các xét nghiệm máu khác để đánh giá tình trạng thiếu máu hoặc xác định nhóm máu, phòng trường hợp cần truyền máu khẩn cấp.
4.4 Nội soi ổ bụng
Đây là phương pháp hiện đại giúp chẩn đoán thai ngoài tử cung nhanh chóng và chính xác. Tuy nhiên, nội soi ổ bụng ít được áp dụng rộng rãi do yêu cầu máy móc hiện đại và đội ngũ bác sĩ chuyên môn cao.
5. Diễn tiến của tình trạng thai ngoài tử cung
Thai ngoài tử cung thường không thể phát triển bình thường do thiếu không gian và nguồn cung cấp máu từ nhau thai. Nếu không được phát hiện và điều trị sớm, phôi thai có thể lớn dần, dẫn đến nguy cơ vỡ vòi trứng, gây hậu quả nghiêm trọng hoặc đe dọa tính mạng của mẹ. Dưới đây là ba diễn tiến phổ biến của thai ngoài tử cung:
- Vỡ khối thai ngoài và chảy máu ồ ạt: Phôi thai phát triển làm vòi trứng bị căng quá mức, dẫn đến vỡ và chảy máu nhiều vào ổ bụng. Đây là tình trạng cấp cứu sản khoa nguy hiểm, đòi hỏi can thiệp phẫu thuật khẩn cấp để bảo vệ tính mạng của mẹ.
- Thai ngừng phát triển và thoái hóa: Do thiếu máu và dinh dưỡng, phôi thai thường tự ngừng phát triển. Trong trường hợp này, bệnh nhân cần được theo dõi chặt chẽ cho đến khi thai thoái hóa hoàn toàn để tránh biến chứng.
- Sảy thai qua vòi trứng và vào ổ bụng: Khối thai có thể bị bong ra khỏi vòi trứng, gây chảy máu vào ổ bụng. Nếu lượng máu ít, khối thai và máu thường tự tiêu biến. Tuy nhiên, nếu chảy máu nhiều, máu có thể tích tụ thành khối tụ trong ổ bụng, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe của mẹ.
Thai ngoài tử cung không phải là tình trạng hiếm gặp, nhưng lại tiềm ẩn nhiều biến chứng nghiêm trọng, thậm chí có thể đe dọa tính mạng của mẹ bầu. Vì vậy, việc trang bị kiến thức về các dấu hiệu mang thai ngoài tử cung là vô cùng cần thiết . Việc phát hiện sớm và đến ngay các cơ sở y tế chuyên khoa phụ sản để được chẩn đoán và điều trị kịp thời là vô cùng quan trọng, giúp giảm thiểu rủi ro và bảo vệ sức khỏe của người mẹ.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
