U xơ tử cung sau mãn kinh thường có xu hướng thu nhỏ lại do sự suy giảm hormone progesterone và estrogen. Tuy nhiên, chúng vẫn có thể gây ra những triệu chứng như chảy máu âm đạo bất thường, đau bụng hoặc đau lưng. Bài viết này sẽ đề cập đến các triệu chứng của u xơ tử cung sau mãn kinh, những yếu tố nguy cơ, cùng các phương pháp điều trị cần thiết.
Bài viết này được viết dưới sự hướng dẫn chuyên môn của các bác sĩ thuộc Trung tâm Sức khoẻ phụ nữ và Hỗ trợ sinh sản Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec.
1. U xơ tử cung là gì?
U xơ tử cung, hay còn gọi là u cơ trơn, là những khối u hình thành từ mô cơ và sợi. Kích thước của các khối u này rất đa dạng và chịu ảnh hưởng từ hormone estrogen và progesterone. Chúng có thể xuất hiện tại nhiều vị trí trong tử cung, bao gồm lớp niêm mạc bên trong, lớp cơ bao quanh tử cung, và lớp thanh mạc bên ngoài.
Đa số u xơ tử cung là các khối u lành tính nên rất hiếm khi biến chứng thành ung thư. Theo thống kê, khoảng 70% đến 80% phụ nữ có khả năng phát triển u xơ tử cung vào một thời điểm nào đó trong suốt cuộc đời.
Một số phụ nữ có thể không nhận ra mình đang mắc u xơ tử cung vì căn bệnh này thường không gây ra các triệu chứng rõ ràng. Thông thường, họ chỉ phát hiện ra khi đi khám sức khỏe định kỳ.
Trong khi đó, những phụ nữ khác có u xơ tử cung có thể gặp phải những bất thường trong chu kỳ như: rong kinh, cường kinh, kinh nguyệt kéo dài hoặc ra máu bất thường giữa kỳ kinh, đồng thời có thể đối mặt với vấn đề về sinh sản.
2. Mối liên quan giữa u xơ sau mãn kinh và hormone
Sự phát triển của u xơ tử cung và u xơ sau mãn kinh có thể hiểu dễ dàng như sau:
Để phát triển, u xơ cần sự tác động của các hormone như estrogen và progesterone. Nồng độ của chúng đạt đỉnh trong giai đoạn tiền mãn kinh và khoảng giữa các kỳ kinh nguyệt đầu tiên.
Tiền mãn kinh là giai đoạn chuyển tiếp trước khi mãn kinh đến, bắt đầu từ khoảng 40 tuổi và kéo dài khoảng 10 năm. Lúc này, buồng trứng giảm sản xuất hormone, dẫn đến chu kỳ kinh nguyệt không đều. Tuy nhiên, do buồng trứng vẫn sản xuất estrogen và các hormone khác, phụ nữ vẫn có thể mang thai hoặc xuất hiện u xơ tử cung do ảnh hưởng của estrogen.
Hậu mãn kinh là giai đoạn diễn ra sau khi phụ nữ bước vào giai đoạn đã mãn kinh. Lúc này, mức hormone trong cơ thể ổn định, không thay đổi nhiều. Hầu hết các u xơ sau mãn kinh sẽ giảm kích thước và thu nhỏ dần khi nồng độ estrogen giảm.
Tại sao u xơ gây chảy máu sau mãn kinh? Điều này có thể là do sự thay đổi hormone trong cơ thể, đặc biệt là sự suy giảm estrogen, khiến các tế bào niêm mạc tử cung bị bong tróc không đều, gây chảy máu.
3. Các yếu tố nguy cơ dẫn tới u xơ sau mãn kinh
Các yếu tố nguy cơ sau đây có thể làm tăng khả năng phát triển u xơ tử cung trong và sau mãn kinh:
- Huyết áp cao.
- Thiếu hụt vitamin D.
- Tình trạng thừa cân.
- Căng thẳng cao.
- Tiền sử gia đình có người mắc u xơ tử cung.
- Chưa từng mang thai hoặc sinh con.
4. Triệu chứng
Dấu hiệu u xơ tử cung sau mãn kinh thường gặp bao gồm:
- Ra máu bất thường từ tử cung.
- Đau bụng dữ dội.
- Đau trong quá trình quan hệ tình dục.
- Đau ở vùng lưng dưới.
- Đau tức tại khung chậu.
- Cảm giác chèn ép lên bàng quang hoặc ruột, khiến bệnh nhân đi vệ sinh thường xuyên hơn.
U xơ tử cung có thể không gây triệu chứng ở một số phụ nữ. Họ chỉ có thể phát hiện ra khi đi khám phụ khoa định kỳ hoặc kiểm tra sức khỏe tổng quát.
5. Cách điều trị u xơ sau mãn kinh
Có nhiều cách điều trị u xơ tử cung nói chung và u xơ sau mãn kinh nói riêng. Phương pháp điều trị tự nhiên cho u xơ sau mãn kinh là theo dõi sự tiến triển của bệnh, trong khi một số phương pháp khác sẽ yêu cầu can thiệp sâu hơn. Các phương pháp điều trị bao gồm:
5.1 Theo dõi và quan sát
Thông thường, nhiều bệnh nhân không chọn điều trị u xơ tử cung sau khi mãn kinh do những khối u này có xu hướng thoái triển sau khi phụ nữ đã mãn kinh. Tuy nhiên, bệnh nhân vẫn cần kiểm tra sức khỏe định kỳ để theo dõi khối u xơ có tiếp tục phát triển hay không.
5.2 Hormone
Tùy vào độ tuổi và mức độ nghiêm trọng của triệu chứng u xơ tử cung, bác sĩ có thể áp dụng phương pháp điều trị tự nhiên cho u xơ bằng hormone. Các liệu pháp hormone này gồm:
- Biện pháp tránh thai nội tiết gồm thuốc tránh thai và dụng cụ tránh thai nội tử cung (IUD) giải phóng progestin. Phương pháp này giúp giảm đau và ngừng chảy máu, nhưng không thể điều trị được u xơ tử cung.
- Thuốc ức chế GnRH: Nhóm thuốc này có tác dụng ức chế sản xuất hormone gây rụng trứng và chu kỳ kinh nguyệt, đồng thời làm giảm kích thước u xơ tử cung.
- Thuốc kháng hormone như ulipristal acetate, mifepristone và letrozole có tác dụng làm chậm hoặc ngừng sự phát triển của u xơ tử cung, giảm lượng máu ra và cải thiện triệu chứng trong suốt quá trình điều trị.
- Nếu cần thiết phải điều trị bổ sung, bác sĩ có thể chỉ định các loại thuốc thay thế, ví dụ như Lupron Depot (leuprolide acetate), để giảm kích thước của u xơ tử cung.
Ngoài liệu pháp hormone, còn có các phương pháp thay thế để điều trị u xơ sau mãn kinh.
5.3 Phá hủy u xơ
Phương pháp này áp dụng các công nghệ như laser, nhiệt độ cực thấp, dòng điện hoặc sóng siêu âm tần số cao để giảm kích thước u xơ. Mặc dù ít xâm lấn hơn so với phẫu thuật, nhưng đây không phải là giải pháp lâu dài. Việc tiêu diệt u xơ có thể gây ra sẹo trong tử cung, vì vậy phương pháp này thường được khuyến nghị cho phụ nữ mắc u xơ sau mãn kinh và không có kế hoạch mang thai.
5.4 Thuyên tắc động mạch tử cung
Thuyên tắc động mạch tử cung (UAE hoặc UFE) là kỹ thuật can thiệp qua da, trong đó một ống thông nhỏ được đưa qua vùng háng vào mạch máu lớn giúp nuôi dưỡng tử cung. Sau đó, bác sĩ sẽ bơm các chất làm tắc nghẽn vào động mạch của tử cung, từ đó cắt đứt nguồn cung cấp máu cho các u xơ, giúp giảm triệu chứng, ngăn u xơ phát triển và khiến chúng thu nhỏ lại.
5.5 Cắt bỏ u xơ tử cung
Phương pháp này giúp bảo tồn tử cung. Việc bóc tách u xơ tử cung có thể thực hiện bằng các kỹ thuật như nội soi cắt bỏ u xơ (laparoscopy), mổ mở bụng (laparotomy) hoặc nội soi tử cung (hysteroscopy) đối với u xơ trong buồng tử cung. Trong phẫu thuật nội soi, một dụng cụ chuyên biệt được đưa vào tử cung qua âm đạo, cho phép bác sĩ trực quan hóa và loại bỏ u xơ một cách chính xác và ít xâm lấn hơn.
5.6 Cắt tử cung hoàn toàn hoặc bán phần
Phương pháp này được coi là giải pháp duy nhất để loại bỏ triệt để u xơ ở những phụ nữ không có kế hoạch mang thai, trong đó có phụ nữ mắc u xơ sau mãn kinh. Quá trình thực hiện sẽ cắt bỏ toàn bộ hoặc một phần tử cung, trong một số trường hợp, buồng trứng có thể bị cắt bỏ hoặc vẫn được giữ lại. Thời gian hồi phục sau phẫu thuật cắt tử cung, dù thực hiện bằng phương pháp mổ mở hay nội soi, thường dao động trong khoảng 6 tuần.
5.7 Phẫu thuật cắt bỏ niêm mạc tử cung
Để kiểm soát các triệu chứng u xơ tử cung sau mãn kinh, các bác sĩ có thể tiến hành thủ thuật loại bỏ hoặc phá hủy lớp nội mạc tử cung. Quyết định này thường được đưa ra sau khi cân nhắc kỹ lưỡng các yếu tố lâm sàng và nguyện vọng của bệnh nhân.
Đối với phụ nữ trong độ tuổi sinh sản, phương pháp này không được khuyến khích. Mặc dù khả năng mang thai vẫn có thể xảy ra sau thủ thuật, nhưng nguy cơ sảy thai và các biến chứng thai kỳ khác tăng lên đáng kể.
5.8 Phẫu thuật tiêu cơ
Phẫu thuật tiêu cơ, hay còn được biết đến với tên gọi đốt sóng cao tần (Radiofrequency Ablation - RFA), là một thủ thuật y khoa sử dụng nhiệt để triệt tiêu các khối u xơ. Cụ thể, bác sĩ sẽ sử dụng một cây kim chèn vào khối u xơ, truyền dòng điện để đốt hoặc sử dụng nhiệt độ thấp để làm tiêu diệt tế bào u xơ.
Mặc dù u xơ tử cung thường có xu hướng teo nhỏ sau mãn kinh, giảm thiểu các triệu chứng khó chịu, việc theo dõi tình trạng sức khỏe vẫn vô cùng quan trọng. Bất kỳ dấu hiệu bất thường nào, đặc biệt là chảy máu âm đạo sau mãn kinh, đều cần được đánh giá bởi chuyên gia y tế để loại trừ các bệnh lý ác tính.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
