Thực phẩm bổ sung vitamin D có thể ngăn ngừa bệnh tự miễn không? Đây là câu hỏi được nhiều người quan tâm, khi vitamin D được cho là có tác dụng hỗ trợ hệ miễn dịch và phòng ngừa nhiều bệnh lý, trong đó có các bệnh tự miễn. Bài viết này sẽ xem xét các nghiên cứu khoa học để làm rõ liệu vitamin D có thực sự có tác dụng như vậy không.
Bài viết này được viết dưới sự hướng dẫn chuyên môn của các bác sĩ chuyên ngành Dị ứng - Miễn dịch lâm sàng, tại Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City.
1. Thực phẩm bổ sung vitamin D có thể ngăn ngừa bệnh tự miễn không?
1.1. Vitamin D tác động đến hệ miễn dịch
Mặc dù nguyên nhân chính xác của hầu hết các bệnh tự miễn vẫn chưa được xác định rõ ràng, nhưng lý thuyết chủ yếu cho rằng sự điều hòa của hệ miễn dịch trong cơ thể bị rối loạn. Hệ miễn dịch bình thường có nhiệm vụ bảo vệ cơ thể khỏi các tác nhân xâm nhập như vi khuẩn, virus và giúp sửa chữa các mô bị tổn thương. Tuy nhiên, khi mắc bệnh tự miễn, hệ miễn dịch lại tấn công chính các mô và cơ quan của cơ thể. Ví dụ, trong bệnh viêm khớp dạng thấp, các tế bào miễn dịch tấn công khớp, phổi và các bộ phận khác của cơ thể.
Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng vitamin D có thể tác động đến các tế bào miễn dịch, ảnh hưởng đến các gen điều chỉnh phản ứng viêm và thay đổi cách thức hoạt động của hệ miễn dịch. Vì vậy, việc bổ sung vitamin D có thể là một phương pháp hiệu quả trong việc điều trị hoặc ngăn ngừa các bệnh tự miễn.
1.2. Nghiên cứu về vitamin D và bệnh tự miễn
Trong một nghiên cứu lớn, hơn 25.000 người cao tuổi đã được phân ngẫu nhiên để sử dụng:
- 2.000 IU vitamin D hoặc giả dược (viên thuốc không có tác dụng) mỗi ngày. Liều vitamin D này cao hơn so với mức khuyến nghị hàng ngày cho người lớn, nhưng thấp hơn giới hạn tối đa là 4.000 IU.
- 1.000 mg dầu omega-3 hoặc giả dược mỗi ngày.
Sau trung bình 5 năm, các chẩn đoán mới về bệnh tự miễn trong nhóm tham gia nghiên cứu đã được thống kê và đánh giá.
2. Kết quả nghiên cứu mới về vitamin D và bệnh tự miễn
2.1. Vitamin D có thể bảo vệ cơ thể khỏi bệnh tự miễn?
Các nhà nghiên cứu đã chỉ ra rằng việc bổ sung vitamin D có thể giúp giảm nguy cơ mắc bệnh tự miễn ở người lớn. Tuy nhiên, khi phân tích kỹ hơn, các nhà nghiên cứu đã đưa ra kết luận rằng:
- Có 123 người dùng vitamin D phát triển bệnh tự miễn, so với 155 người trong nhóm dùng giả dược.
- Các bệnh tự miễn phổ biến nhất bao gồm viêm khớp dạng thấp, viêm đa cơ và vảy nến. Không có bệnh tự miễn cụ thể nào được ngăn ngừa rõ ràng bằng cách bổ sung vitamin D. Chỉ khi kết hợp tổng số các bệnh tự miễn, các nhà nghiên cứu mới thấy được lợi ích.
- Lợi ích của vitamin D rõ ràng hơn khi chỉ phân tích ba năm cuối của nghiên cứu. Điều này cho thấy việc bổ sung vitamin D hàng ngày cần một khoảng thời gian để phát huy tác dụng.
- Những người được chỉ định nhận axit béo omega-3 không có nguy cơ mắc bệnh tự miễn thấp hơn.
- Việc bổ sung vitamin D có tác dụng phụ nhẹ, tương tự nhau giữa nhóm dùng vitamin D và nhóm dùng giả dược.
2.2. Hạn chế của nghiên cứu mới về tác động vitamin D với bệnh tự miễn
Nghiên cứu này là một nghiên cứu ngẫu nhiên và được đánh giá là một trong những nghiên cứu tốt nhất trong việc tìm hiểu tác động của việc bổ sung vitamin D đối với nguy cơ mắc bệnh tự miễn. Tuy nhiên, nghiên cứu này dựa vào việc tự báo cáo các ca bệnh, sau đó được xác nhận lại thông qua việc xem xét hồ sơ y tế. Vì vậy, có khả năng một số trường hợp bệnh tự miễn đã bị bỏ sót.
Ngoài ra, nghiên cứu chỉ bao gồm đối tượng người cao tuổi (tuổi trung bình là 67). Điều này quan trọng vì một số bệnh tự miễn phổ biến, như Lupus và viêm khớp dạng thấp, thường khởi phát khi vừa bước vào độ tuổi trưởng thành. Do đó, kết quả nghiên cứu có thể sẽ khác nếu đối tượng nghiên cứu bao gồm những người tham gia trẻ tuổi hơn.
3. Có nên bổ sung vitamin D hàng ngày?
3.1. Khuyến nghị về việc bổ sung vitamin D
Dựa trên kết quả nghiên cứu này, bác sĩ và các chuyên gia y tế không khuyến cáo việc bổ sung vitamin D hàng ngày cho tất cả mọi người. Các phát hiện trong nghiên cứu cần được xác nhận thêm bởi các nghiên cứu khác. Mặc dù có sự giảm nguy cơ mắc bệnh tự miễn nhưng vitamin D có thể tương tác với các loại thuốc khác và việc sử dụng vitamin D với liều lượng cao có thể gây hại cho sức khỏe.
3.2. Kết luận chung
Thực phẩm bổ sung vitamin D có thể ngăn ngừa bệnh tự miễn không? Câu trả lời cho câu hỏi này vẫn chưa hoàn toàn rõ ràng. Mặc dù một số nghiên cứu chỉ ra rằng việc bổ sung vitamin D có thể giúp giảm nguy cơ mắc bệnh tự miễn, nhưng mức độ tác dụng và lợi ích thực sự của vitamin D vẫn cần thêm nhiều nghiên cứu xác thực. Việc bổ sung vitamin D có thể có hiệu quả với một số nhóm đối tượng nhất định (như những người có tiền sử gia đình về bệnh tự miễn) nhưng không phải ai cũng sẽ hưởng lợi từ việc sử dụng vitamin D.
Do đó, trước khi quyết định bổ sung vitamin D, mọi người nên tham khảo ý kiến bác sĩ để xác định liệu cơ thể có cần bổ sung vitamin D hay không, và nếu có, liều lượng và phương pháp sử dụng như thế nào sẽ phù hợp. Nghiên cứu trong tương lai có thể cung cấp thêm thông tin chi tiết về vai trò và hiệu quả của vitamin D trong việc ngăn ngừa và điều trị các bệnh tự miễn.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
