Viêm loét đại tràng và bệnh Crohn là hai dạng của bệnh viêm ruột mãn tính có thể ảnh hưởng đáng kể đến cuộc sống hàng ngày của người bệnh. Cả hai tình trạng này đều có thể gây ra các triệu chứng như nhau nhưng mỗi bệnh lại có những đặc điểm riêng biệt. Bài viết này sẽ chia sẻ sự khác biệt của hai bệnh trên, từ nguyên nhân, đến phương pháp điều trị giúp bệnh nhân có thể sống chất lượng cuộc sống tốt hơn.
Bài viết này được viết dưới sự hướng dẫn chuyên môn của các bác sĩ chuyên khoa Tiêu hoá - Gan Mật - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec.
1. Tổng quan về viêm loét đại tràng và bệnh Crohn
Viêm loét đại tràng và bệnh Crohn là các rối loạn tiêu hóa mãn tính được xếp vào nhóm bệnh viêm ruột (IBD). Cả hai tình trạng này có thể xuất hiện ở mọi lứa tuổi, từ trẻ em đến thanh thiếu niên và người lớn.
Cho đến nay, nguyên nhân cụ thể của viêm loét đại tràng và bệnh Crohn vẫn chưa được hiểu rõ. Các phương pháp điều trị hiện tại chủ yếu nhằm kiểm soát các triệu chứng và ngăn ngừa sự tiến triển của bệnh
Các tình trạng viêm này khiến lớp niêm mạc của ruột bị sưng và hình thành các vết loét. Nếu không được điều trị, bệnh có thể dẫn đến những tổn thương nặng nề cho hệ tiêu hóa. Các triệu chứng thường gặp của bệnh viêm ruột bao gồm đau bụng, tiêu chảy, máu trong phân, mệt mỏi và sút cân.
Dù không phổ biến bằng hội chứng ruột kích thích (IBS), bệnh viêm ruột đang dần trở nên thường gặp hơn ở châu Á, đặc biệt là trong thập kỷ vừa qua. Hiện tại, ước tính có khoảng 2.000 người mắc bệnh này ở Singapore.
2. Những điều cần biết về viêm loét đại tràng
Viêm loét đại tràng là một dạng của bệnh viêm ruột (IBD), gây viêm loét trong ruột già, bao gồm đại tràng và trực tràng. Tình trạng viêm này thường gây ra các triệu chứng như sưng, đỏ và đau - thể hiện tình trạng phản ứng của cơ thể trước chấn thương hoặc kích ứng. Các vết loét phát triển trên bề mặt niêm mạc ruột có thể chảy máu và tiết ra chất nhầy.
Bệnh thường bắt đầu ở trực tràng và có thể lan rộng lên các phần khác của ruột già. Quá trình này có thể xảy ra ngay từ khi bệnh mới phát triển hoặc lan rộng dần theo thời gian.
2.1 Các triệu chứng của viêm loét đại tràng
Các triệu chứng của bệnh viêm loét đại tràng có thể biến đổi tùy theo mỗi người, mức độ nghiêm trọng hoặc nhẹ, mức độ viêm của ruột già và tình trạng viêm hiện tại.
Các triệu chứng phổ biến nhất trong đợt bùng phát là:
- Đau bụng
- Tiêu chảy thường xuyên (đôi khi lẫn chất nhầy và máu)
- Mệt mỏi
- Sốt cao
- Chán ăn, sụt cân.
- Thiếu máu (giảm lượng tế bào máu)
2.2 Các triệu chứng của viêm loét đại tràng
Viêm loét đại tràng có các triệu chứng tương tự như nhiều bệnh lý khác, vì vậy người bệnh có thể cần thực hiện một số xét nghiệm để có chẩn đoán chính xác. Bác sĩ sẽ xem xét các triệu chứng để loại trừ các nguyên nhân khác như nhiễm trùng hay hội chứng ruột kích thích (IBS).
Các xét nghiệm sẽ giúp xác định phần của ruột già bị ảnh hưởng, từ đó đề xuất phương pháp điều trị phù hợp nhất. Các xét nghiệm có thể bao gồm xét nghiệm máu, xét nghiệm phân, nội soi và chụp hình ảnh ruột.
Viêm loét đại tràng là một bệnh có thể thay đổi theo thời gian. Các xét nghiệm có thể cần được thực hiện lại để theo dõi tình trạng bệnh và đánh giá hiệu quả của phương pháp điều trị, cũng như phát hiện các biến chứng nếu có.
Bệnh nhân có triệu chứng viêm loét đại tràng kéo dài ít nhất 8 năm nên thực hiện nội soi đại tràng từ 1 đến 3 năm một lần theo lời khuyên của bác sĩ chuyên khoa.
2.3 Điều trị
Viêm loét đại tràng là bệnh không thể chữa khỏi hoàn toàn nhưng đa số người bệnh có thể kiểm soát bệnh hiệu quả bằng cách sử dụng thuốc, điều chỉnh lối sống và đôi khi là phẫu thuật. Dù bệnh có thể vào giai đoạn thuyên giảm, nghĩa là các triệu chứng giảm bớt hoặc biến mất và việc điều trị bệnh cũng sẽ thay đổi theo thời gian.
2.3.1 Thuốc
Thuốc điều trị viêm loét đại tràng chủ yếu được sử dụng để giảm viêm. Các loại chính bao gồm:
- Aminosalicylat.
- Corticosteroid.
- Thuốc ức chế miễn dịch.
- Sinh học.
- Thuốc ức chế Janus kinase.
- Thuốc thalidomide.
2.3.2 Chế độ dinh dưỡng
Chế độ ăn uống đóng vai trò thiết yếu trong việc quản lý bệnh viêm loét đại tràng, không chỉ giúp kiểm soát triệu chứng mà còn đảm bảo cung cấp đủ dưỡng chất và hỗ trợ điều trị bệnh ở giai đoạn hoạt động hoặc thuyên giảm.
Dưới đây là một số phương pháp điều trị bệnh thông qua chế độ ăn uống
- Chế độ ăn giàu năng lượng và protein.
- Bổ sung vitamin và khoáng chất.
- Chế độ ăn FODMAP thấp.
- Điều trị bổ sung.
2.3.3 Phẫu thuật
Phẫu thuật chỉ là một phần trong quá trình điều trị viêm loét đại tràng và không phải là lựa chọn cần thiết cho tất cả bệnh nhân.
Khi các phần của ruột già bị tổn thương nặng và không thể phục hồi qua điều trị bằng thuốc, phẫu thuật có thể là biện pháp cần thiết để cải thiện sức khỏe. Mục đích của phẫu thuật là giữ lại càng nhiều ruột khỏe mạnh càng tốt, đồng thời cải thiện chất lượng cuộc sống của người bệnh.
Có hai lý do chính khi phẫu thuật trở thành phương pháp điều trị:
- Khi điều trị hiện tại không còn hiệu quả.
- Khi xuất hiện biến chứng nghiêm trọng.
Trong đó có hai phương pháp phẫu thuật phổ biến cho viêm loét đại tràng là phẫu thuật mở thông hồi tràng và phẫu thuật túi, còn gọi là túi chữ J.
2.3.4 Các phương pháp khác
Thực phẩm chức năng và các phương pháp thay thế có thể hỗ trợ điều trị viêm loét đại tràng bằng cách giảm triệu chứng, từ đó cải thiện sức khỏe tổng thể. Tuy nhiên, vì lĩnh vực nghiên cứu này vẫn đang phát triển, việc tham khảo ý kiến của các chuyên gia y tế trước khi thực hiện bất kỳ thay đổi nào trong phác đồ điều trị là rất quan trọng.
Người bệnh nên trao đổi với bác sĩ đa khoa, bác sĩ chuyên khoa tiêu hóa hoặc chuyên gia dinh dưỡng trước khi bắt đầu sử dụng bất kỳ loại thuốc bổ sung hoặc phương pháp điều trị thay thế nào. Điều đó sẽ giúp bệnh nhân đánh giá tính hiệu quả, an toàn của các lựa chọn này, đảm bảo rằng chúng phù hợp với tình trạng sức khỏe và phù hợp với các phương pháp điều trị hiện tại.
3. Những điều cần biết về bệnh Crohn
Bệnh Crohn là một dạng của bệnh viêm ruột (IBD), có thể gây ra tình trạng viêm ở bất kỳ phần nào của đường tiêu hóa - từ miệng đến hậu môn. Tình trạng viêm này có thể khiến các vùng bị ảnh hưởng trở nên đỏ, sưng và đau - đây là phản ứng tự nhiên của cơ thể trước các chấn thương hoặc kích ứng.
Bệnh Crohn diễn biến theo từng đợt với những giai đoạn mà người bệnh có thể không gặp phải triệu chứng gì (thuyên giảm) xen kẽ với những thời kỳ các triệu chứng trở nên nghiêm trọng hơn (bùng phát).
3.1 Triệu chứng
Triệu chứng của bệnh Crohn tương tự như viêm loét đại tràng, có thể khác nhau tùy theo từng người và phụ thuộc vào vị trí của viêm trong đường tiêu hóa. Tùy theo mức độ và vị trí viêm, các triệu chứng có thể nhẹ hoặc nghiêm trọng.
Các triệu chứng phổ biến nhất khi bệnh bùng phát bao gồm:
- Đau bụng.
- Tiêu chảy thường xuyên.
- Mệt mỏi.
- Sốt cao.
- Chán ăn và sụt cân.
- Thiếu máu.
Bên cạnh đó, bệnh viêm ruột như Crohn cũng có thể khiến cơ thể khó hấp thụ chất dinh dưỡng từ thực phẩm.
3.2 Chẩn đoán
Các triệu chứng của bệnh Crohn thường giống với nhiều rối loạn tiêu hóa khác như nhiễm trùng và hội chứng ruột kích thích (IBS), việc chẩn đoán có thể phức tạp và đòi hỏi phải loại trừ các nguyên nhân khác.
Bác sĩ có thể yêu cầu thực hiện một số xét nghiệm để xác định phần nào của đường tiêu hóa bị ảnh hưởng và để đưa ra phương án điều trị phù hợp nhất. Các xét nghiệm này bao gồm:
- Xét nghiệm máu.
- Xét nghiệm phân.
- Nội soi.
- Chụp hình ảnh và quét.
Bệnh Crohn là một tình trạng có thể biến đổi theo thời gian, vì vậy các xét nghiệm này không chỉ quan trọng trong việc chẩn đoán ban đầu mà còn trong việc theo dõi tiến triển của bệnh và hiệu quả của điều trị, cũng như phát hiện sớm các biến chứng có thể xảy ra.
3.3 Điều trị
Bệnh Crohn là một tình trạng viêm ruột mạn tính mà hiện tại chưa có phương pháp chữa trị hoàn toàn. Tuy nhiên, với các biện pháp y tế hiện đại, bệnh có thể được kiểm soát hiệu quả, giúp người bệnh duy trì chất lượng cuộc sống gần như bình thường.
Điều trị bệnh Crohn thường bao gồm một sự kết hợp của thuốc men, thay đổi lối sống, và đôi khi là can thiệp phẫu thuật để giảm các triệu chứng và ngăn ngừa biến chứng.
3.3.1 Thuốc
Thuốc điều trị bệnh Crohn chủ yếu được sử dụng để giảm viêm. Các loại chính bao gồm:
- Aminosalicylat
- Corticosteroid
- Thuốc ức chế miễn dịch
- Sinh học
- Thuốc kháng sinh.
3.3.2 Chế độ dinh dưỡng
Chế độ ăn uống đóng một vai trò thiết yếu trong việc quản lý bệnh Crohn, không chỉ trong việc điều trị bệnh khi đang hoạt động mà còn trong việc kiểm soát triệu chứng, đảm bảo đủ dinh dưỡng và ngăn ngừa các biến chứng. Dưới đây là một số phương pháp điều trị bệnh Crohn thông qua chế độ dinh dưỡng mà người bệnh có thể tham khảo:
- Dinh dưỡng đặc biệt cho sức khỏe đường ruột.
- Chế độ ăn loại trừ bệnh Crohn.
- Chế độ ăn FODMAP thấp.
- Chế độ ăn ít chất xơ.
- Chế độ ăn nhiều năng lượng và protein.
- Bổ sung vitamin và khoáng chất bằng đường uống.
3.3.3 Phẫu thuật
Phẫu thuật trong điều trị bệnh Crohn thường được xem xét khi các phương pháp điều trị bằng thuốc không còn hiệu quả hoặc khi có biến chứng nghiêm trọng không thể giải quyết được bằng các phương pháp khác. Mục tiêu của phẫu thuật không chỉ là giảm triệu chứng mà còn nhằm bảo tồn càng nhiều chức năng của ruột càng tốt để cải thiện chất lượng cuộc sống cho bệnh nhân.
Các loại phẫu thuật phổ biến bao gồm:
- Cắt bỏ.
- Phẫu thuật thắt hẹp.
- Tạo ra một lỗ khí khổng.
3.3.4 Các phương pháp khác
Thực phẩm chức năng và các liệu pháp thay thế có thể được kết hợp với các phương pháp điều trị truyền thống để giảm triệu chứng và nâng cao sức khỏe cho người mắc bệnh Crohn. Tuy nhiên, vì nghiên cứu về lĩnh vực này vẫn đang tiếp tục, người bệnh nên thảo luận kỹ lưỡng với đội ngũ y tế của mình trước khi quyết định sử dụng bất kỳ phương pháp nào.
Hãy liên hệ với bác sĩ đa khoa, bác sĩ chuyên khoa tiêu hóa hoặc chuyên gia dinh dưỡng để bàn luận về các lựa chọn điều trị cho bệnh viêm loét đại tràng và bệnh Crohn, tham khảo ý kiến trước khi thay đổi bất kỳ điều gì trong kế hoạch điều trị hiện tại của bệnh nhân.
Bài viết trên đã cung cấp một cái nhìn tổng quan về viêm loét đại tràng và bệnh Crohn. Hai bệnh này đều liên quan đến hệ tiêu hóa nhưng có những đặc điểm khác biệt rõ rệt. Bên cạnh việc điều trị cả hai bệnh lý trên, người bệnh cũng cần thay đổi lối sống, dinh dưỡng cũng như hoạt động thể chất thường xuyên để nâng cao chất lượng cuộc sống và giảm triệu chứng bệnh.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
