Chẩn đoán và điều trị u lympho Hodgkin

Bệnh u lympho Hodgkin nếu được chẩn đoán, phát hiện sớm và điều trị kịp thời thì tỷ lệ khỏi bệnh lên có thể lên đến 80%.

1.1 Các phương pháp chẩn đoán bệnh u lympho Hodgkin

U lympho Hodgkin được chẩn đoán dựa trên một số xét nghiệm và tiền sử bệnh. Các phương pháp xét nghiệm dùng để chẩn đoán bệnh được biết đến như sau:

• Chụp X-quang hoặc chụp cắt lớp vi tính (CT-scan);
• Sinh thiết hạch bạch huyết: giúp kiểm tra sự tồn tại của một hoặc nhiều tế bào bất thường;
• Xét nghiệm máu: xác định số lượng tế bào hồng cầu, bạch cầu và tiểu cầu;
• Xét nghiệm chức năng phổi: đánh giá tình trạng hoạt động của phổi;
• Siêu âm tim: đánh giá tình trạng hoạt động của tim;
• Sinh thiết tủy xương: kiểm tra mức độ di căn của khối u.

1.2 Chẩn đoán các giai đoạn của bệnh u lympho Hodgkin

Dựa vào kết quả chẩn đoán, bác sĩ sẽ đánh giá mức độ và phạm vi của bệnh để xác định bệnh đang tiến triển đến giai đoạn nào, từ đó quyết định và lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp.

4 giai đoạn chính của bệnh u lympho Hodgkin được mô tả như sau:

• Giai đoạn I: Khối u chỉ ảnh hưởng đến 1 nhóm hạch bạch huyết. Lúc này, vị trí khu trú của khối u là ở một phía của cơ hoành.
• Giai đoạn II: Khối u bắt đầu ảnh hưởng đến 2 hoặc nhiều hơn nhóm hạch bạch huyết. Lúc này, vị trí khu trú của khối u cũng chỉ là nằm một phía của cơ hoành.
• Giai đoạn III: Khối u ảnh hưởng đến lách. Vị trí của khối u tồn tại trong các hạch bạch huyết nằm ở cả phía trên và phía dưới của cơ hoành.
• Giai đoạn IV: Khối u lan rộng ra bên ngoài các hạch bạch huyết và ảnh hưởng đến những khu vực khác như gan, phổi, hoặc tủy...

Phương pháp điều trị tùy thuộc vào giai đoạn của bệnh và một số yếu tố khác như số lượng, độ lớn của khối u hạch bạch huyết, sức khỏe của người bệnh, ....

Xạ trị và hóa trị là 2 phương pháp điều trị u lympho Hodgkin phổ biến, có thể kết hợp hoặc riêng rẽ tùy vào giai đoạn bệnh cũng như khả năng đáp ứng điều trị của bệnh nhân. Bên cạnh đó, phẫu thuật cũng được áp dụng, tuy nhiên phương pháp này không phổ biến bằng, chủ yếu được sử dụng để điều trị u lympho Hodgkin loại ưu thế nốt tại chỗ, và với điều kiện phương pháp này có thể giúp loại bỏ hoàn toàn những hạch bạch huyết bị ung thư.

2.1 Điều trị u lympho Hodgkin bằng phương pháp hóa trị

• Phương pháp hóa trị có thể tiêu diệt và ngăn chặn sự phát triển của tế bào ung thư.
• Một số loại thuốc được sử dụng để điều trị u lympho Hodgkin là ABVD, BEACOPP, MOPP, Stanford V. Người bệnh có thể được chỉ định dùng 1 loại thuốc hoặc nhiều loại kết hợp cùng lúc.
• Đối với u lympho Hodgkin dạng nốt ưu thế tế bào lympho, phác đồ CHOP, ABVD, EPOCH, CVP được sử dụng kết hợp với rituximab.

Ngoài ra, bệnh nhân cũng có thể được chỉ định điều trị bằng duy nhất phương pháp hóa trị hoặc kết hợp với phương pháp xạ trị, tùy vào giai đoạn của bệnh. Ở giai đoạn muộn, người bệnh thường được kết hợp cả hóa trị và xạ trị. Với những trường hợp điều trị bằng hóa trị thành công ở giai đoạn sớm, sẽ không kết hợp xạ trị.

2.2 Điều trị u lympho Hodgkin bằng phương pháp xạ trị

Hiện nay, phương pháp xạ trị được xem là phương pháp chính và mang lại hiệu quả điều trị cao đối với bệnh nhân bị u lympho Hodgkin. Phương pháp xạ trị không được dùng đối với u lympho Hodgkin dạng nốt ưu thế tế bào lympho. Ở giai đoạn I và II, xạ trị thường được kết hợp với phương pháp hóa trị.

2.3 Tác dụng phụ của việc điều trị u lympho Hodgkin

Việc điều trị u lympho Hodgkin thường gây ra một số tác dụng phụ như:

• Buồn nôn và nôn.
• Rụng tóc.
• Mệt mỏi.
• Tiêu chảy.
• Dễ bị chảy máu hoặc bầm tím.
• Nguy cơ nhiễm khuẩn cao hơn mức bình thường.

Một số tác dụng phụ của việc điều trị u lympho Hodgkin có thể xảy ra muộn hơn như:

• Sự phát triển xương giảm.
• Chức năng hoạt động của phổi và tim thay đổi .
• Nguy cơ phát triển những bệnh ung thư khác tăng hơn mức bình thường.
• Một số bé trai có thể bị vô sinh sau hóa trị.

2.4 Theo dõi sau điều trị u lympho Hodgkin

Sau điều trị u lympho Hodgkin, người bệnh cần chú ý theo dõi và tái khám đúng lịch.

• Lịch tái khám: Trong 2 năm đầu sau điều trị cần tái khám 3 tháng/lần. Trong 3 năm tiếp theo, cần tái khám 6 tháng/lần.
• Khi tái khám, bệnh nhân sẽ được bác sĩ kiểm tra một số triệu chứng lâm sàng như hạch có sưng to hay không, ... ; đồng thời tiến hành một số xét nghiệm máu và chụp CT-scan. Nếu phát hiện khối u hạch sưng to trở lại, người bệnh sẽ được chỉ định thực hiện sinh thiết để kiểm tra.
• Bệnh nhân cần lưu ý một số triệu chứng sau nếu xuất hiện thì cần tái khám ngay lập tức: Sốt, sụt cân, hạch sưng to bất thường....

2.5 Nếu u lympho Hodgkin tái phát thì như thế nào?

Trong trường hợp sau điều trị u lympho Hodgkin có tái phát thì xảy ra 3 khả năng sau:

• Tái phát tại chỗ: khối u tái phát ở vị trí ban đầu.
• Tái phát vùng: khối u tái phát khu vực gần với vị trí ban đầu.
• Tái phát xa: khối u tái phát ở một bộ phận khác trong cơ thể, xa với vị trí ban đầu.

Với những trường hợp tái phát, bệnh nhân sẽ phải thực hiện lại chu trình kiểm tra để đánh giá lại mức độ và tình trạng của khối u. Dựa vào kết quả kiểm tra, cũng như vị trí tái phát, phương pháp điều trị trước đó và thời gian sau lần điều trị đầu tiên, bác sĩ sẽ chỉ định phương pháp điều trị phù hợp.

Trong trường hợp u lympho Hodgkin tái phát sớm sau điều trị lần đầu hoặc sau khi điều trị bằng phương pháp hóa trị và xạ trị, bác sĩ sẽ cân nhắc phương pháp điều trị tích cực hơn như ghép tế bào gốc hoặc ghép tủy.

Chẩn đoán phát hiện kịp thời u lympho Hodgkin và điều trị sẽ mang lại tỷ lệ khỏi bệnh cao.

Nếu có triệu chứng bất thường, bạn nên được thăm khám và tư vấn với bác sĩ chuyên khoa.

XEM THÊM

• Tế bào lympho là gì?
• Tế bào lympho B: Những điều cần biết
• Tế bào lympho T: Những điều cần biết