Nhận biết dấu hiệu bệnh chốc lây ngoài da ở trẻ nhỏ

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Thạc sĩ, Bác sĩ Nguyễn Minh Tuấn - Bác sĩ Nhi - Khoa Nhi - Sơ sinh - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Đà Nẵng.

Bệnh chốc lây ở trẻ em thường bắt đầu bằng những bóng nước nhỏ trên da rồi từ từ lan rộng ra toàn bộ cơ thể. Đây là căn bệnh tưởng chừng đơn giản nhưng nếu không được chẩn đoán đúng và điều trị kịp thời thì sẽ rất dễ biến chứng ảnh hưởng đến sức khỏe và sự phát triển của trẻ.

Trong y học, thuật ngữ chốc hóa thường dùng để chỉ các nhiễm trùng nông thứ phát ở một tình trạng da hay vết thương nhất định trên da, khi vết thương loét sâu thì được gọi là chốc loét. Chốc lở là một trong những bệnh da liễu ở trẻ em rất thường gặp, đặc trưng của căn bệnh này là những bọng nước, mụn mủ và các vết đóng vảy trên da.

Bệnh chốc lở hay còn gọi là chốc lây ở trẻ là tình trạng da bị nhiễm khuẩn bởi các liên cầu khuẩn hay tụ cầu khuẩn và gây ra những mụn mủ, bọng nước trên da. Vi khuẩn gây bệnh chốc lở có thể xâm nhập lớp da nông hay sâu tùy vào từng trường hợp của người bệnh.

Thông thường có 3 loại chốc lở sau:

• Chốc không có bọng nước: Là dạng chốc lây ở trẻ phổ biến nhất, hình thành nên các vết lở và những bóng nước nhỏ, nguyên nhân có thể do cả khuẩn liên cầu và tụ cầu.
• Chốc bọng nước: Là dạng chốc lở ngoài da ở trẻ em tiến triển nặng và có thể hình thành nên các bóng nước lớn như bị phỏng, bên trong có mủ và có thể bị vỡ bất cứ lúc nào.
• Chốc loét: Dạng nặng nhất của bệnh chốc lây, do vi khuẩn xâm nhập vào lớp sâu của da, có thể do khuẩn liên cầu, tụ cầu hoặc cả hai gây ra.

Nguyên nhân chính gây ra bệnh chốc lây ở trẻ em là do khuẩn liên cầu hoặc tụ cầu vàng, cụ thể:

• Đối với dạng chốc không có bọng nước thì có thể là do khuẩn liên cầu tan huyết beta nhóm A, tụ cầu hoặc liên cầu xâm nhập vào các vết thương nhỏ trên da của trẻ và ở trong đó lại có các protein giúp vi khuẩn gắn chặt vào tổ chức hình thành nên bệnh.
• Đối với dạng chốc bọng nước thì thường là do độc tố bong da của tụ cầu tác động vào cầu nối desmoglein 1 của các tế bào gai ở thượng bì, khiến cho chúng bị bóc tách lớp nông của thượng bì và tạo thành hình giống như vảy lá.
• Dạng chốc loét thì thường do khuẩn liên cầu gây ra hoặc có thể kết hợp với tụ cầu vàng để hình thành bệnh, thường xảy ra ở người bệnh có cơ địa suy giảm miễn dịch, những người mắc bệnh mạn tính và người già.

Chốc lở ngoài da ở trẻ thường xảy ra ở bé trai nhiều hơn bé gái, đôi khi xảy ra ở những người lớn có hệ miễn dịch kém. Bệnh thường tái phát vào mùa hè trong điều kiện sống thiếu vệ sinh, cư dân đông đúc.

Bệnh chốc lây ở trẻ thường hay xảy ra tại những vị trí như tay, chân, mặt hoặc có khi cả người. Bệnh thường xuất hiện với những thương tổn đơn độc trên da. Người bệnh thường có những dấu hiệu lâm sàng sau:

• Người bệnh có thể sốt, mệt mỏi, nổi hạch;
• Đối với chốc không có bọng nước thì thường bắt đầu là một dát hồng trên da của trẻ, sau đó tiến triển thành mụn nước rồi trong bọng nước sẽ hóa mủ nhanh và mau chóng dập vỡ, tạo nên các vết xước đóng vảy tiết màu vàng mật ong. Tại vị trí thương tổn có thể bị ngứa nhẹ hoặc không, có hoặc không có quầng đỏ bao quanh;
• Dạng chốc loét cũng có những dấu hiệu ban đầu giống như chốc không bọng nước nhưng sau đó lại tiến triển thành những vết loét hoại tử có lõm ở giữa, rất lâu lành và để lại sẹo.
• Dạng chốc bọng nước thường có dấu hiệu ban đầu là những mụn nước nhỏ sau đó lớn dần thành bọng nước. Những bọng nước này thường dễ vỡ, nông và có dịch vàng trong, sẽ vỡ trong 1 đến 3 ngày, sau khi vỡ để lại viền da mỏng xung quanh, người bệnh sẽ cảm thấy rát đỏ ẩm ướt, khi lành không có sẹo.

Chốc lây ngoài da ở trẻ là căn bệnh tưởng chừng như đơn giản nhưng nếu không được điều trị đúng phương pháp và kịp thời thì sẽ tiến triển nhanh và có nguy cơ biến chứng thành:

• Viêm quầng;
• Viêm mô tế bào;
• Hồng ban đa dạng;
• Hội chứng bong vảy da do tụ cầu;
• Nhiễm trùng máu;
• Mề đay;
• Sốt tinh hồng nhiệt;
• Vảy nến thể giọt.

Ngoài việc tuân thủ chỉ dẫn điều trị của bác sĩ, thực hiện một số lưu ý dưới đây có thể giúp bệnh chốc lây ở trẻ nhanh lành và ngăn ngừa lây lan nhiễm trùng:

• Nên che vết chốc lại để giúp cho các chất dịch từ bóng nước không thể lây lan vi khuẩn sang các phần các của cơ thể và người tiếp xúc với trẻ;
• Cho trẻ mặc quần áo vừa thoải mái, thoáng mát;
• Cắt móng tay thường xuyên cho trẻ để đảm bảo vi khuẩn không tụ dưới móng khi trẻ gãi, đồng thời hạn chế tổn thương da và gây vỡ bóng nước;
• Đối với trẻ nhỏ thì không mặc tã;
• Thường xuyên rửa tay cho trẻ với chất diệt khuẩn an toàn để ngăn ngừa sự tích tụ của khuẩn liên cầu và tụ cầu;
• Rửa vệ sinh vết loét một lần mỗi ngày với nước ấm;
• Nên giặt riêng đồ của trẻ và để trẻ ở trong nhà.

Để phòng tránh chốc lây nói riêng và các bệnh da liễu ở trẻ em nói chung thì cần phải có biện pháp dự phòng cụ thể, cha mẹ nên:

• Để trẻ được vui chơi ở nơi thoáng mát, sạch sẽ;
• Vào mùa hè nên cho trẻ mặc quần áo thoáng mát, thấm mồ hôi;
• Vệ sinh sạch sẽ nhà cửa và nơi vui chơi của trẻ, tránh bụi, tránh chơi gần các vật cứng nhọn và nơi gần vật nuôi, tránh côn trùng;
• Đảm bảo cho trẻ uống đủ nước và ăn nhiều trái cây, rau xanh;
• Hạn chế đến những nơi thiếu ánh sáng dễ bị côn trùng đốt;
• Khi phát hiện bệnh thì phải điều trị ngay, đề phòng lây lan và biến chứng.

Là lĩnh vực trọng điểm của hệ thống Y tế Vinmec, Khoa Nhi luôn mang lại sự hài lòng cho Quý khách hàng và được các chuyên gia trong ngành đánh giá cao với:

• Quy tụ đội ngũ y bác sĩ về Nhi khoa: gồm các chuyên gia có trình độ chuyên môn cao (giáo sư, phó giáo sư, tiến sĩ, thạc sĩ), giàu kinh nghiệm, từng công tác tại các bệnh viện lớn như Bạch Mai, 108.. Các bác sĩ đều được đào tạo bài bản, chuyên nghiệp, có tâm - tầm, am hiểu tâm lý trẻ. Bên cạnh các bác sĩ chuyên khoa Nhi trong nước, khoa Nhi còn có sự tham gia của các chuyên gia nước ngoài (Nhật Bản, Singapore, Úc, Mỹ) luôn tiên phong áp dụng những phác đồ điều trị mới nhất và hiệu quả nhất.
• Dịch vụ toàn diện: Trong lĩnh vực Nhi khoa, Vinmec cung cấp chuỗi các dịch vụ khám - chữa bệnh liên hoàn từ Sơ sinh đến Nhi và Vaccine,... theo tiêu chuẩn Quốc tế để cùng bố mẹ chăm sóc sức khỏe bé từ khi lọt lòng đến tuổi trưởng thành
• Kỹ thuật chuyên sâu: Vinmec đã triển khai thành công nhiều kỹ thuật chuyên sâu giúp việc điều trị các căn bệnh khó trong Nhi khoa hiệu quả hơn: phẫu thuật thần kinh - sọ, ghép tế bào gốc tạo máu trong điều trị ung thư.
• Chăm sóc chuyên nghiệp: Ngoài việc thấu hiểu tâm lý trẻ, Vinmec còn đặc biệt quan tâm đến không gian vui chơi của các bé, giúp các bé vui chơi thoải mái và làm quen với môi trường của bệnh viện, hợp tác điều trị, nâng cao hiệu quả khám chữa bệnh.

Thạc sĩ. Bác sĩ. Nguyễn Minh Tuấn đã có trên 27 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực Nhi khoa. Bác sĩ nguyên là Phó khoa Nhi Tổng hợp - Bệnh viện Phụ sản nhi Đà Nẵng trước khi là Bác sĩ Nhi tại khoa Nhi - Sơ sinh - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Đà Nẵng như hiện nay