Nhận biết nguy cơ mắc bệnh cholesterol cao

Bài viết được viết bởi ThS.BS Bùi Minh Đức - Trưởng Đơn nguyên Nội tổng hợp, Khoa Nội tổng hợp - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City.

Một số điều kiện sức khỏe, lối sống và lịch sử gia đình của bạn có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh cholesterol cao. Đây được gọi là các yếu tố rủi ro. Bạn không thể kiểm soát một số yếu tố rủi ro này, chẳng hạn như tuổi tác hoặc lịch sử gia đình của bạn. Nhưng bạn có thể thực hiện các bước để giảm nguy cơ mắc bệnh cholesterol cao bằng cách thay đổi những yếu tố bạn có thể kiểm soát.

• Bệnh tiểu đường loại 2 làm giảm nồng độ cholesterol lipoprotein mật độ cao (HDL hay cholesterol tốt) và làm tăng nồng độ cholesterol lipoprotein mật độ thấp (LDL hay cholesterol xấu). Sự kết hợp này làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim và đột quỵ.
• Béo phì có liên quan đến mức chất béo trung tính cao hơn, mức cholesterol LDL cao hơn và mức cholesterol HDL thấp hơn. Béo phì cũng có thể dẫn đến bệnh tim, huyết áp cao và tiểu đường. Thảo luận với bác sĩ của bạn về kế hoạch giảm cân xuống mức khỏe mạnh.
• Các điều kiện sức khỏe khác. Các tình trạng sức khỏe khác, như tăng cholesterol máu gia đình (FH), có thể gây ra mức cholesterol LDL rất cao.

• Ăn chế độ ăn nhiều chất béo bão hòa và chất béo chuyển hóa có thể góp phần gây ra cholesterol cao và các tình trạng liên quan, chẳng hạn như bệnh tim.
• Không hoạt động thể chất đầy đủ có thể khiến bạn tăng cân, dẫn đến tăng cholesterol.
• Hút thuốc làm tổn thương các mạch máu của bạn, khiến chúng có nhiều khả năng tích tụ các chất béo. Hút thuốc cũng có thể làm giảm nồng độ cholesterol lipoprotein mật độ cao (HDL hay tốt). Nếu bạn không hút thuốc, hãy đừng hút. Nếu bạn hút thuốc, hãy tìm hiểu thêm về việc sử dụng thuốc lá và các cách để bỏ thuốc lá.

Tin tốt là lối sống lành mạnh có thể làm giảm nguy cơ mắc bệnh cholesterol cao.

• Một số người có một tình trạng di truyền được gọi là tăng cholesterol máu gia đình (FH). Tình trạng này gây ra nồng độ cholesterol lipoprotein mật độ thấp (LDL, Cholesterol xấu) rất cao bắt đầu từ khi còn trẻ, không được điều trị, tiếp tục xấu đi theo tuổi. FH tương đối hiếm ở Hoa Kỳ. Ước tính 1 triệu người trưởng thành ở Hoa Kỳ đã xác nhận hoặc có thể FH.
• Nếu ai đó trong gia đình bạn bị bệnh tim sớm, hãy báo với bác sĩ về sức khỏe của bạn và các thành viên khác trong gia đình bạn có nguy cơ mắc FH để cân nhắc gia đình bạn có nên đi xét nghiệm hay không.
• Bác sĩ của bạn có thể nói chuyện với bạn về những thay đổi lối sống mà bạn có thể thực hiện để giúp giảm hoặc kiểm soát mức cholesterol. Tuy nhiên, thông thường, FH có thể được điều trị bằng cách thay đổi lối sống một mình. Bạn có thể cần thuốc, như liệu pháp statin hoặc thuốc khác, để kiểm soát mức cholesterol.
• Lịch sử sức khỏe gia đình là một hồ sơ về các bệnh và tình trạng sức khỏe trong gia đình bạn. Lịch sử sức khỏe gia đình là một công cụ hữu ích để hiểu rủi ro sức khỏe và ngăn ngừa bệnh tật.

• Các thành viên trong gia đình chia sẻ gen và thường chia sẻ các hành vi, lối sống và môi trường có thể ảnh hưởng đến sức khỏe và nguy cơ mắc bệnh cholesterol cao, bệnh tim và các tình trạng liên quan khác.

Nếu bạn có tiền sử gia đình có cholesterol cao, bạn có nhiều khả năng bị cholesterol cao. Bạn có thể cần kiểm tra mức cholesterol thường xuyên hơn những người không có tiền sử gia đình bị cholesterol cao.

Nguy cơ mắc cholesterol cao có thể còn tăng hơn nữa khi tiền sử gia đình có cholesterol cao kết hợp với lựa chọn lối sống không lành mạnh, chẳng hạn như ăn một chế độ ăn uống không lành mạnh.

Tuổi và giới:

• Mọi người có nguy cơ bị cholesterol cao tăng theo tuổi. Điều này dẫn đến mức cholesterol cao hơn, làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim và đột quỵ.
• Cho đến khoảng 55 tuổi (hoặc cho đến khi mãn kinh), phụ nữ có xu hướng có nồng độ lipoprotein tỷ trọng thấp (LDL, hoặc bad cholesterol) thấp hơn nam giới. Ở mọi lứa tuổi, nam giới có xu hướng có lipoprotein tỷ trọng cao thấp hơn (HDL, hay còn gọi là mỡ tốt) hơn phụ nữ.