Tìm hiểu tình trạng tắc ruột sau mổ

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Thạc sĩ, Bác sĩ - Bác sĩ ngoại tiêu hóa - Khoa Ngoại Tổng hợp - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Hạ Long.

Bán tắc ruột sau mổ là tình trạng rất hay gặp phải ở người bệnh đã từng trải qua cuộc phẫu thuật ổ bụng, đặc biệt là phẫu thuật viêm ruột thừa. Nguyên nhân gây bán tắc ruột sau mổ có thể là do dính ruột, dây chằng làm xoắn, giảm nhu động ruột hoặc dị vật còn sót lại.

Tắc ruột là một trạng thái bệnh lý thể hiện sự lưu thông các chất trong lòng ruột bị bế tắc lại và không thoát ra ngoài cơ thể được. Sự tắc nghẽn có thể xảy ra tại một hoặc nhiều vị trí, trường hợp sự bế tắc xảy ra không hoàn toàn được gọi là bán tắc ruột.

Tắc ruột hay bán tắc ruột sau mổ là tình trạng khá phổ hiện ở những người bệnh phẫu thuật ổ bụng, đặc biệt là phẫu thuật viêm ruột thừa, nguyên nhân gây bán tắc ruột sau mổ được xác định là do người bệnh bị dính ruột hoặc giảm nhu động ruột.

Tắc ruột và bán tắc ruột sau mổ là một trong những biến chứng có thể xảy ra sớm vài ngày sau mổ hoặc muộn hơn (sau thời gian dài hàng năm sau mổ).

Trường hợp bệnh nhân bị tắc ruột được phát hiện sớm khi còn trong viện thì có khi chỉ cần đặt ống thông dạ dày để hút làm xẹp ruột, truyền dịch là bệnh nhân có thể khỏi mà không cần xử trí can thiệp phẫu thuật. Tuy nhiên, nếu tắc ruột xảy ra muộn và không được phát hiện kịp thời thì nguy cơ xảy ra biến chứng sẽ cao hơn.

Nguyên nhân gây ra tình trạng tắc ruột chủ yếu là do trong quá trình phẫu thuật, các tổ chức ở thành bụng, phúc mạc hoặc bản thân ruột của người bệnh bị tổn thương, tạo nên các tổ chức xơ dính hoặc tạo nên các dây chằng trong quá trình liền sẹo. Đây chính là cái bẫy khiến cho ruột bị mắc vào và xoắn lại, gây tắc.

Ngoài ra, những dị vật nhỏ rơi vào trong ổ bụng như thức ăn, chỉ phẫu thuật... lâu dần tạo thành các xơ dính cũng có thể là nguyên nhân gây ra tình trạng tắc ruột.

Một nguyên nhân được cho là gây ra tình trạng tắc ruột là các quai ruột bị liệt cơ năng sau phẫu thuật nên sẽ ì ra không hoạt động. Nếu có xảy ra xoắn, dính thì chúng cũng sẽ nằm nguyên vị trí như vậy chờ đến khi thuận lợi sẽ gây tắc về sau.

Người bệnh sau khi trải qua cuộc phẫu thuật ổ bụng nếu thấy có những dấu hiệu sau thì hãy nghĩ ngay đến trường hợp bị tắc ruột, bán tắc ruột sau mổ và thông báo kịp thời cho bác sĩ, cụ thể:

• Đau bụng, cơn đau thành từng cơn rồi có lúc lại dịu đi, rồi lại đau, lần sau đau hơn lần trước;
• Chướng bụng, buồn nôn, nôn;
• Không có trung tiện, không đi ngoài;
• Mất dịch làm mệt lả, thậm chí trụy mạch.

Trường hợp bệnh nhân đau bụng dữ dội, vã mồ hôi, có choáng, da nhợt, đi ngoài ra máu thì rất có thể bị xoắn ruột hoại tử, cần cấp cứu càng nhanh càng tốt.

Bán tắc ruột sau mổ có liên quan mật thiết đến chế độ ăn uống, vận động sau phẫu thuật của bệnh nhân. Trong giai đoạn hậu phẫu, khi đã tỉnh lại và cảm thấy sức khỏe dần hồi phục thì người bệnh cần cố gắng vận động sớm để tránh ruột ì và nguy cơ dính vào nhau. Nếu có thể, người bệnh hãy ngồi dậy sớm và vận động quanh giường ngay sau mổ từ ngày thứ 2 để giúp cho ruột được lưu thông và sớm có nhu động ruột.

Sau khi được ra viện, người bệnh không nên chủ quan mà hãy vận động phù hợp với tình hình sức khỏe của bản thân. Nên đi bộ hàng ngày để giúp cơ thể khỏe mạnh và tăng cường nhu động ruột giúp ruột hoạt động tốt hơn.

Ngoài ra, sau phẫu thuật, người bệnh nên chú ý đến chế độ ăn uống, nên tránh các thức ăn xơ, cứng và hoa quả nhiều chất tanin bởi nếu các chất này sẽ kết dính nhau và tạo nên khối bã thức ăn dễ gây tắc ruột sau mổ.

Tóm lại, bán tắc ruột sau mổ có nguy cơ tái phát cao nên người bệnh cần hết sức lưu ý và có biện pháp chăm sóc sức khỏe tốt nhất.