Tế bào gốc phôi và tế bào gốc trưởng thành là hai loại tế bào gốc được nghiên cứu và ứng dụng rộng rãi trong y học hiện đại. Mặc dù có cùng vai trò cơ bản là phát triển và thay thế các tế bào tổn thương, hai loại tế bào này có nhiều điểm khác biệt đáng kể về đặc tính sinh học cũng như trong ứng dụng thực tiễn.
Bài viết này được viết dưới sự hướng dẫn chuyên môn của các bác sỹ thuộc Trung tâm Công nghệ cao Vinmec.
1. Tổng quan về tế bào gốc
Tế bào gốc hiện là một trong những lĩnh vực nghiên cứu y khoa quan trọng trên toàn cầu. Các chuyên gia y tế tin rằng trong tương lai, nhiều bệnh lý phức tạp có thể được điều trị hiệu quả nhờ vào ứng dụng của tế bào gốc.
Hiện nay, nhiều ứng dụng của tế bào gốc đã được áp dụng vào thực tế. Công nghệ cấy ghép tế bào gốc đã mang lại những tiến bộ vượt bậc trong điều trị nhiều bệnh lý.
Vậy tế bào gốc là gì? Tế bào gốc bao gồm tế bào gốc phôi và tế bào gốc trưởng thành, là loại tế bào đặc biệt trong cơ thể con người. Những loại tế bào này có khả năng phát triển thành nhiều loại tế bào khác nhau.
Tế bào gốc có hai đặc tính quan trọng:
- Các tế báo này có thể phân chia và tạo ra nhiều tế bào gốc khác nhau.
- Tế bào gốc có thể biến đổi thành các loại tế bào chuyên biệt, đảm nhận những chức năng cụ thể trong cơ thể.
Dựa vào sự hình thành của tế bào ở các thời điểm trong đời, tế bào gốc được phân thành ba loại chính:
- Tế bào gốc phôi: Đây là loại tế bào chỉ phát triển trong giai đoạn đầu khi phôi thai mới được hình thành.
- Tế bào gốc trưởng thành: Loại tế bào này có mặt ở hầu hết các cơ quan trong cơ thể và đóng vai trò quan trọng trong việc sửa chữa tổn thương bằng cách phát triển và tái tạo khi cơ quan bị tổn hại.
- Tế bào gốc vạn năng cảm ứng (iPS): Là loại tế bào được tạo ra trong phòng thí nghiệm từ các tế bào trưởng thành. Loại tế bào này có tính chất tương tự tế bào gốc phôi.
Các nhà nghiên cứu tin rằng tế bào gốc có tiềm năng điều trị nhiều bệnh lý nghiêm trọng như bệnh tim, tiểu đường, Alzheimer và viêm khớp dạng thấp.
Tuy nhiên, trong bài viết này, chúng ta sẽ tập trung vào hai loại tế bào gốc phổ biến nhất trong ứng dụng điều trị: tế bào gốc trưởng thành và tế bào gốc phôi. Vậy, điểm khác biệt giữa 2 loại tế bào này là gì?
2. Sự khác biệt giữa tế bào gốc phôi và tế bào gốc trưởng thành
2.1 Tổng quan về tế bào gốc phôi và tế bào gốc trưởng thành
Để hiểu rõ hơn sự khác biệt giữa hai loại tế bào gốc này, trước tiên cần làm rõ đặc điểm của từng loại tế bào.
2.1.1 Tế bào gốc phôi
Tế bào gốc phôi đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển của phôi thai. Những tế bào này chỉ tồn tại ở giai đoạn phôi và được gọi là tế bào gốc phôi.
Đặc tính nổi bật của tế bào gốc phôi là khả năng phát triển thành bất kỳ loại tế bào nào trong cơ thể, bao gồm tế bào toàn năng, đa năng, ít tiềm năng, vạn năng và đơn năng.
2.1.2 Tế bào gốc trưởng thành
Loại tế bào gốc này được tìm thấy trong các mô và cơ quan đã phát triển hoàn thiện. Các tế bào này chưa trải qua quá trình biệt hóa nhưng tồn tại trong các cơ quan đã biệt hóa như tủy xương và não.
Chức năng chính của tế bào gốc này là sửa chữa và thay thế các tế bào tổn thương. Khi cơ quan chứa tế bào gốc trưởng thành bị tổn hại, tế bào này sẽ được kích hoạt để tái tạo mô và khôi phục chức năng.
2.2 Những điểm khác nhau
2.2.1 Khả năng biệt hóa
- Tế bào gốc phôi: Có thể phát triển thành bất kỳ loại tế bào nào trong cơ thể, do tính đa năng.
- Tế bào gốc trưởng thành: Khả năng biệt hóa bị giới hạn, chỉ có thể phát triển thành một số loại tế bào nhất định, tùy thuộc vào nơi tế bào này được tìm thấy.
2.2.2 Nguồn gốc
- Tế bào gốc phôi: Chỉ xuất hiện trong giai đoạn phôi nang.
- Tế bào gốc trưởng thành: Tồn tại trong các mô trưởng thành của cơ thể, như tủy xương, não, gan hoặc mô mỡ.
3. Những nguồn tế bào gốc được sử dụng phổ biến hiện nay
Hiện nay, tế bào gốc từ tủy xương là một trong những nguồn được sử dụng phổ biến nhất. Tủy xương chứa nhiều loại tế bào gốc quan trọng. Trong đó, tế bào gốc trung mô được phát hiện đầu tiên tại tủy xương, có khả năng phát triển thành nhiều loại tế bào khác nhau như tế bào xương, sụn và mỡ. Nhờ vào những đặc tính này, tế bào gốc từ tủy xương được ứng dụng rộng rãi trong y học tái tạo và trong nghiên cứu các phương pháp điều trị tổn thương mô.
Bên cạnh đó, tế bào gốc từ máu và mô cuống rốn cũng nhận được sự quan tâm đặc biệt trong lưu trữ, nghiên cứu và ứng dụng y học. Các tế bào gốc từ nguồn này có khả năng biệt hóa cao, cho phép phát triển thành nhiều loại tế bào khác nhau, mở ra triển vọng điều trị hiệu quả cho nhiều bệnh lý nguy hiểm.
Hiểu rõ sự khác biệt giữa tế bào gốc phôi và tế bào gốc trưởng thành không chỉ giúp làm sáng tỏ các cơ chế hoạt động của tế bào trong cơ thể con người mà còn mở ra nhiều tiềm năng ứng dụng trong y học tái tạo và điều trị bệnh lý. Sự hiểu biết này góp phần định hướng nghiên cứu và phát triển các phương pháp điều trị hiện đại, mang lại hy vọng cho việc chữa trị những bệnh khó khăn và phức tạp.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
