Trong thai kỳ, để có thể biết được tình trạng của thai nhi, chúng ta thường sử dụng phương pháp siêu âm thai. Tuy nhiên một số trường hợp lại lạm dùng hình thức này quá nhiều, vậy thì có nên lạm dụng siêu âm khi mang thai không?
1. Tại sao cần siêu âm thai?
Siêu âm thai là phương pháp kiểm tra giai đoạn tiền sản được các bác sĩ khuyến cáo thực hiện. Thông thường phương pháp này được các thai phụ sử dụng để biết được hình ảnh của thai và tình trạng của thai nhi mà không biết được lý do cần để siêu âm thai là gì.
Đầu tiên, trong giai đoạn đầu thai phụ bị chậm kinh và có kết quả dương tính khi sử dụng que thử thai. Siêu âm lần đầu này sẽ giúp thai phụ kiểm tra xem đã có thai hay chưa.
Các giai đoạn sau, siêu âm thai được sử dụng để kiểm tra vị trí của thai nhi, thai nhi nằm trong hay nằm ngoài tử cung. Việc kiểm tra này có ý nghĩa rất quan trọng giúp ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm do mang thai ngoài tử cung gây ra.
Siêu âm thai còn giúp xác định tuổi thai nhi, tốc độ phát triển của thai nhi, dự kiến ngày sinh của thai phụ, kiểm tra lượng nước ối, nhau thai,... Từ kết quả siêu âm bác sỹ có thể xác định được những dấu hiệu bất thường nếu có trong sự phát triển của thai nhi, đặc biệt là phát hiện các dị tật bẩm sinh nguy hiểm như: tim bẩm sinh, hội chứng Down.
2. Vì sao không nên làm dụng siêu âm khi mang thai?
Siêu âm nói chung và siêu âm thai nói riêng sử dụng các sóng cao tần, những sóng không có trong tự nhiên. Nhiều nghiên cứu đưa ra các kết quả khác nhau về tác hại của siêu âm đến con người, đặc biệt là thai nhi trong giai đoạn phôi khi đang tượng hình. Tuy chưa có được kết luận cụ thể nhưng các nghiên cứu phần lớn đều hướng đến siêu âm không gây ra ảnh hưởng đáng kể đối với cơ thể người mẹ và thai nhi.
Vì hình thức siêu âm không hề gây đau đớn hay gây cảm giác khó chịu đặc biệt vì vậy nhiều trường hợp thai phụ đã tiến hành siêu âm rất nhiều lần để thu thập hình hình ảnh của thai nhi để làm kỷ niệm. Mặc dù không gây hại nhưng siêu âm thai quá nhiều lần cũng không được khuyến khích vì quá trình này không chỉ gây tốn kém về mặt kinh tế mà còn tốn nhiều thời gian cho lúc chờ đợi được thăm khám và siêu âm.
3. Nên siêu âm thai bao nhiêu lần trong thai kỳ?
Theo khuyến cáo của các bác sĩ thì trong suốt thai kỳ, thai phụ không nên đi siêu âm quá nhiều mà chỉ cần thực hiện phương pháp này vào những thời điểm cần thiết nhất là đã có thể theo dõi được quá trình phát triển của thai nhi. Thông thường siêu âm thai sẽ được chỉ định trong 3 mốc thời gian quan trọng sau đây:
3.1. Tuần thứ 12 - 14 của thai kỳ
Khoảng thời gian này sẽ là thời điểm tốt nhất để các bác sĩ xác định được tuổi thai và độ mờ da gáy của thai.
Việc xác định được độ mờ da gáy rất quan trọng đối với thai nhi, từ kết quả này có thể phát hiện những bất thường về nhiễm sắc thể, nguyên nhân chính gây ra các bệnh nguy hiểm như: bệnh Down, tim bẩm sinh, thoát vị cơ hoành,... Đặc biệt, thai phụ cần chú ý là độ mờ da gáy chỉ có thể xác định chính xác vào mốc thời gian này, nếu tiến hành vào những thời điểm khác thì kết quả siêu âm dường như không có giá trị.
3.2. Tuần thứ 21 - 24 của thai kỳ
Tuần 21 - 24 của thai kỳ là thời điểm mà thai nhi bắt đầu hình thành cơ thể, trong đó có một số bộ phận cơ quan, quan trọng như não, cột sống, hộp sọ, tim thai, gan, phổi,...
Kết quả siêu âm vào thời điểm này giúp bác sĩ đánh giá được hình thể của thai nhi và phát hiện sớm những dấu hiệu bất thường như dị dạng của các cơ quan nội tạng, hở hàm ếch,...
3.3. Tuần thứ 30 - 32 của thai kỳ
Giai đoạn này cũng rất quan trọng vì các bác sĩ có thể phát hiện những bất thường về hình thể của thai nhi thông qua kết quả siêu âm. Những bất thường này thường xuất hiện ở giai đoạn muộn của thai kỳ như những dấu hiệu ở mạch máu, ở tim, ở não.
Đồng thời, kết quả siêu âm trong giai đoạn này có thế xác định được cân nặng, ngôi thai, nước ối, bánh nhau. Từ đó, đưa ra những chẩn đoán cho kỳ sinh sắp tới cho thai phụ như có thể sinh sớm hay sinh đúng ngày, sinh thường hay phải mổ.
4. Một số trường hợp đặc biệt cần tiến hành siêu âm thai
Bên cạnh những mốc thời gian quan trọng kể trên, thai phụ cũng cần tiến hành siêu âm thai trong một số trường hợp đặc biệt sau:
- Ra máu có thể màu hồng, đỏ hoặc nâu, lượng máu này thường ít hơn lượng máu trong chu kỳ kinh nguyệt và thường rớt ở quần trong
- Có cảm giác đau, có thể là đau nhẹ hoặc đau dữ dội
- Xuất huyết trong vòng dưới 3 ngày
- Đau vùng ngực, đầu ti, có cảm giác căng tức
- Cơ thể mệt mỏi
- Tiết dịch âm đạo
- Ốm nghén, buồn nôn hằng ngày, nhất là vào buổi sáng và khi ngửi thấy mùi thức ăn
- Tâm trạng thay đổi rõ rệt
- Táo bón, đầy hơi, đánh rắm...
- Tiểu tiện nhiều hơn thường ngày
Mặc dù là một phương pháp vô hại nhưng siêu âm được khuyến nghị là không được lạm dụng trong suốt thai kỳ. Vì vậy các thai phụ nên chú ý đến những mốc thời gian quan trọng để thu được kết quả tốt nhất.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
