Lưu ý chọn thức ăn khi bạn bị đau dạ dày

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Bác sĩ chuyên khoa I Trần Quốc Vĩnh - Bác sĩ Cấp cứu - Khoa Hồi sức - Cấp cứu - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Nha Trang.

Có nhiều lý do khiến bạn bị đau dạ dày và phương pháp điều trị sẽ tùy thuộc vào nguyên nhân. Một số loại thực phẩm có thể giải quyết tạm thời các triệu chứng, giúp bạn nhanh cảm thấy khá hơn. Vậy người bị đau dạ dày nên ăn gì?

Buồn nôn và nôn là triệu chứng phổ biến của đau dạ dày. Gừng - một loại rễ cây ăn được, có mùi thơm và màu vàng sáng, thường được sử dụng như một phương thuốc tự nhiên cho cả hai triệu chứng này. Gừng có thể được ăn sống, nấu chín, ngâm trong nước nóng hoặc dùng như gia vị. Với bất kỳ hình thức nào thì gừng cũng đều mang lại hiệu quả.

Có giả thuyết cho rằng gừng điều chỉnh tín hiệu hệ thống thần kinh trong dạ dày và tăng tốc độ làm trống dạ dày, từ đó giúp giảm buồn nôn và ói mửa. Gừng cũng là phương thuốc tự nhiên giúp giảm khó chịu cho phụ nữ mang thai, người trải qua phẫu thuật, hóa trị hoặc say tàu xe. Trong thành phần của củ gừng chứa các chất như Oleoresin, Tecpen có hoạt tính kháng sinh cao. Từ đó có tác dụng sát trùng, chống viêm và được xem như một chất kháng sinh tự nhiên giúp bảo vệ sức khỏe tốt cho con người.

Như một loại thức uống hằng ngày, việc chế biến thành trà gừng và nhâm nhi vào mỗi buổi sáng lại mang lại công dụng vô cùng hữu hiệu đối với người đang bị đau dạ dày. Trà gừng giúp kích thích tiêu hóa, cải thiện sự hấp thu dinh dưỡng cho cơ thể và giải quyết các vấn đề ở dạ dày một cách hiệu quả. Duy trì thói quen uống trà gừng là một việc làm rất tốt mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe con người.Mặc dù được coi là an toàn, nhưng không nên dùng trên 5 gram gừng mỗi ngày để hạn chế chứng ợ nóng và tiêu chảy có thể xảy ra.

Hoa cúc La Mã - một loại cây thảo dược có hoa nhỏ màu trắng, là phương thuốc truyền thống cho các vấn đề ở dạ dày. Hoa cúc có thể được sấy khô và pha vào trà, hoặc chiết xuất tinh chất thêm vào viên uống bổ sung. Chamomile - kết hợp với nhiều loại thảo mộc khác, là phương thuốc thường được sử dụng cho đau dạ dày và ruột. Hoa cúc La Mã được biết đến nhiều nhất với công dụng giảm căng thẳng, lo lắng và giúp dễ ngủ hơn. Ngoài ra, còn có tác dụng làm dịu đi rối loạn tiêu hóa ở dạ dày.

Trong lịch sử, hoa cúc đã được sử dụng cho nhiều vấn đề về đường ruột, bao gồm ợ hơi, khó tiêu, tiêu chảy, buồn nôn và nôn, cũng như đau bụng ở trẻ sơ sinh. Một nghiên cứu nhỏ cũng cho thấy bổ sung hoa cúc làm giảm mức độ nghiêm trọng của nôn sau khi điều trị bằng hóa trị liệu ở bệnh nhân ung thư.

Ở một số người, tình trạng đau dạ dày là do hội chứng ruột kích thích (IBS) - một rối loạn đường ruột mãn tính có thể gây đau, đầy hơi, táo bón và tiêu chảy. Mặc dù hội chứng ruột kích thích thường khó kiểm soát, nhưng các nghiên cứu cho thấy bạc hà, đặc biệt là khi tiêu thụ dưới dạng tinh dầu, có khả năng hạn chế sự khó chịu.

Dầu bạc hà có khả năng làm dịu, làm tê hiệu quả, không làm tăng các ion canxi gây co thắt, giúp các cơ trong đường tiêu hoá được thư giãn. Cơ chế này giúp giảm bớt nguy cơ bị co thắt, đầy hơi và buồn nôn. Ngoài ra còn giúp người dùng tránh được chứng khó tiêu và dạ dày.

Uống viên nang tinh chất bạc hà hàng ngày trong ít nhất 2 tuần có thể giảm đáng kể đau dạ dày, đầy hơi và tiêu chảy ở người lớn bị ruột kích thích. Tinh dầu bạc hà giúp thư giãn các cơ trong đường tiêu hóa, giảm mức độ co thắt ruột nghiêm trọng gây đau. Tuy nhiên tác dụng chữa bệnh của lá hoặc trà bạc hà chưa được xác định rõ.

Cam thảo là một phương thuốc phổ biến cho chứng khó tiêu và cũng có thể ngăn ngừa những cơn đau do loét dạ dày thông qua cơ chế kháng tiết axít dạ dày và tạo lớp màng bảo việ niêm mạc dạ dày. Ngày nay, rễ cam thảo thường được dùng dưới dạng chất bổ sung deglycyrrhizinated licorice (DGL). DGL không còn chứa glycyrrhizin - một thành phần tự nhiên gây mất cân bằng chất lỏng, huyết áp cao và nồng độ kali thấp khi tiêu thụ với số lượng lớn.Các nghiên cứu cho thấy DGL làm dịu cơn đau dạ dày và sự khó chịu do viêm niêm mạc dạ dày, đồng thời tăng sản xuất chất nhầy để bảo vệ các mô khỏi axit dạ dày. Công dụng này đặc biệt hữu ích cho những người bị đau dạ dày do axit hoặc trào ngược quá mức.

Bổ sung tinh chất cam thảo cũng có thể giảm đau và khó tiêu do vi khuẩn HP, giúp loại bỏ bớt vi khuẩn và thậm chí thúc đẩy quá trình chữa lành vết loét dạ dày. Nhìn chung, cam thảo là một loại thảo mộc có hiệu quả làm dịu đường ruột, giúp giảm viêm và nhiễm trùng - những yếu tố góp phần gây đau dạ dày.

Hạt lanh cũng nằm trong danh sách người đau dạ dày nên ăn gì để giảm đau. Đây là một loại hạt xơ nhỏ, có thể giúp điều chỉnh nhu động ruột, giảm táo bón mãn tính và đau bụng khi được tiêu thụ dưới dạng bột hoặc dầu hạt lanh. Ngoài tác dụng tốt cho tiêu hóa, hạt Lanh cũng tốt cho tim mạch, tăng cường miễn dịch, điều trị các triệu chứng nhiễm trùng hô hấp, tiết niệu, giảm nguy cơ loãng xương và ung thư.Người lớn bị táo bón nên dùng khoảng 4 ml dầu hạt lanh/ngày trong 2 tuần để tăng nhu động ruột và độ đặc của phân. Những lợi ích khác của hạt lanh bao gồm: ngăn ngừa loét dạ dày và giảm co thắt ruột (nhưng vẫn cần nhiều nghiên cứu hơn).

Xem thêm bài viết: Dầu hạt lanh: Công dụng, liều dùng, tác dụng phụ

Pectin - một loại chất xơ thực vật có nhiều trong táo và trái cây họ cam quýt (có múi), có thể thúc đẩy phát triển vi khuẩn đường ruột khỏe mạnh. Pectin thường được phân lập từ trái cây và bán dưới dạng thực phẩm bổ sung.

Khi dạ dày gặp vấn đề hoặc ăn nhầm thực phẩm gây tiêu chảy, bổ sung pectin có thể giúp tăng tốc độ phục hồi. Con người không thể tiêu hóa được chất này, vì vậy nó tồn tại trong đường ruột để làm đặc phân và ngăn ngừa tiêu chảy.

Mọi người thường mắc các triệu chứng khó chịu như ợ nóng, đầy hơi hoặc đau bụng là do mất cân bằng vi khuẩn trong ruột. Pectin làm giảm đau dạ dày bằng cách thúc đẩy sự phát triển của vi khuẩn tốt trong đường tiêu hóa.

Các loại thực phẩm giàu tinh bột, ít chất xơ như: gạo, bột yến mạch, bánh bích quy và bánh mì nướng thường được khuyên dùng cho câu hỏi bị đau dạ dày nên ăn gì.

Mặc dù có ít bằng chứng cho thấy chúng thực sự giúp giảm triệu chứng, nhưng nhiều người cho biết ăn ngon miệng và dễ tiêu hóa hơn khi dùng những thực phẩm này lúc đang bệnh hoặc cảm thấy không khỏe.

Tuy nhiên vẫn nên đa dạng chế độ ăn uống càng sớm càng tốt. Hạn chế ăn quá nhiều tinh bột để tránh thiếu vitamin và khoáng chất - những yếu tố cần thiết để phục hồi cơ thể.

Bên cạnh việc nắm được người đau dạ dày nên ăn hoa quả gì, bệnh nhân cũng cần lưu ý tránh những món như:

• Đồ ăn chua cay: Hệ tiêu hóa của bạn có thể phải làm việc nhiều hơn để tiêu hóa thức ăn ướp đậm vị cay, và điều đó có thể làm cho cơn đau dạ dày trở nên tồi tệ hơn, thức ăn chua chứa nhiều axít vì vậy làm tăng pH dạ dày, ngoài việc kích thích trực tiếp gây bỏng rát còn kích thích tăng tiết dịch vị làm tình trạng viêm loét dạ dày trầm trọng hơn.
• Trái cây và rau sống: Mặc dù rất tốt cho người khỏe mạnh, nhưng khi bạn bị đau dạ dày, chất xơ có thể khiến mọi thứ tồi tệ hơn. Tốt nhất là chờ đến khi bạn cảm thấy tốt hơn, sau đó bắt đầu với những phần rau nhỏ và nước ép nấu chín;
• Thực phẩm chiên rán: Những món ăn này có rất nhiều dầu và chất béo, vì vậy khó tiêu hóa hơn. Thực phẩm chiên rán cũng không tốt cho bạn ngay cả khi khỏe mạnh, và chúng có thể làm cho dạ dày khó chịu hơn;
• Các yếu tố kích hoạt: Người bị đau dạ dày cũng nên cẩn thận với những thực phẩm có axit như cà chua, hoặc đồ uống có ga.

Ngoài ra còn phải hạn chế tối đa căng thẳng trong công việc để giữ cho hệ tiêu hóa và miễn dịch khỏe mạnh, sẵn sàng chống lại các vấn đề khó chịu ở dạ dày.

Trả lời cho câu hỏi “Đau dạ dày nên ăn gì để giảm đau?”, các bác sĩ cho biết có nhiều loại thực phẩm sẽ giúp giảm bớt triệu chứng. Chẳng hạn, những loại thảo mộc như gừng, hoa cúc, bạc hà và cam thảo có đặc tính làm dịu dạ dày tự nhiên, trong khi tiêu thụ carbohydrate nhạt có thể giúp bạn cảm thấy tốt hơn khi đang khó chịu.

Nguồn tham khảo: webmd.com; healthline.com