Mọi điều bạn nên biết về bệnh sa trực tràng

Bài viết củaThạc sĩ - Bác sĩ Mai Viễn Phương - Trưởng Đơn nguyên nội soi tiêu hóa - Khoa Khám bệnh và Nội khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Central Park.

Sa trực tràng là một tình trạng bệnh lý mà trực tràng bắt đầu đẩy qua hậu môn. Trực tràng là phần cuối cùng của ruột già và hậu môn là lỗ thông để phân thải ra ngoài cơ thể. Sa trực tràng ảnh hưởng đến khoảng 2,5 người trong số 100.000 người. Phụ nữ trên 50 tuổi có nguy cơ mắc bệnh này cao gấp 6 lần nam giới. Nó thường bị nghi ngờ là một trường hợp nghiêm trọng của bệnh trĩ.

Bệnh sa trực tràng có thể có các triệu chứng từ nhẹ đến nặng. Các trường hợp nhẹ thường có thể được điều trị mà không cần phẫu thuật. Trường hợp nặng có thể phải phẫu thuật.

Các triệu chứng của sa trực tràng có xu hướng đến từ từ. Triệu chứng đầu tiên bạn nhận thấy là cảm giác có khối phồng ở hậu môn. Nó giống như bạn đang ngồi trên một quả bóng.

Khi soi gương, bạn có thể nhìn thấy một khối phồng màu đỏ hồng ló ra ngoài hoặc kéo dài ra ngoài hậu môn. Đôi khi, trong quá trình đi cầu, một phần nhỏ của trực tràng sẽ trồi lên nhưng có thể tự rút ra hoặc dễ dàng bị đẩy trở lại vị trí cũ.

Hoạt động thể chất bình thường, chẳng hạn như đi bộ, ngồi và tập thể dục, cũng có thể khiến một phần của trực tràng phải đẩy qua hậu môn của bạn. Lúc đầu, nó có thể được đưa trở lại vị trí thích hợp bằng tay.

Nếu tình trạng sa trực tràng nặng hơn, có thể xảy ra chảy máu từ niêm mạc bên trong trực tràng. Trong trường hợp trực tràng sa một phần hoặc sa hoàn toàn, bạn có thể gặp khó khăn trong việc kiểm soát chuyển động ruột lỏng/đặc/khí từ trực tràng.

Có đến một nửa số người bị sa trực tràng bị táo bón, số còn lại có thể bị táo bón và đại tiện không tự chủ.

Có ba loại sa trực tràng. Các loại được xác định bằng chuyển động của trực tràng:

• Sa bên trong: Trực tràng bắt đầu sa xuống nhưng chưa đẩy qua hậu môn.
• Sa một phần: Chỉ một phần của trực tràng đã di chuyển qua hậu môn.
• Sa hoàn toàn: Toàn bộ trực tràng sa ra ngoài qua hậu môn.

Sa trực tràng có thể do một số bệnh lý gây ra. Chúng bao gồm:

Tổn thương thần kinh:

Nếu các dây thần kinh điều khiển trực tràng và cơ hậu môn bị tổn thương, bệnh sa trực tràng có thể phát triển. Những dây thần kinh này đôi khi có thể bị tổn thương do:

• Mang thai hoặc khi sinh khó qua đường âm đạo.
• Chấn thương cột sống.
• Phẫu thuật vùng chậu.

Cơ vòng hậu môn suy yếu:

Đây là cơ cho phép phân đi từ trực tràng của bạn xuống hậu môn. Những lý do phổ biến khiến cơ này yếu đi là do mang thai và sinh con, hoặc do tuổi tác tăng lên.

Táo bón mãn tính:

Sự căng thẳng của các vấn đề chuyển động ruột mãn tính có thể làm cho trực tràng của bạn có nhiều khả năng di chuyển xuống vị trí của nó. Căng thẳng khi đi tiêu, nếu diễn ra thường xuyên trong một thời gian dài, cũng có thể gây ra sa trực tràng.

Các yếu tố nguy cơ của sa trực tràng:

Mặc dù không liên quan trực tiếp đến sa trực tràng nhưng một số điều kiện có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh này, bao gồm:

• Bệnh xơ nang.
• Bệnh tiểu đường.
• Bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính.
• Nhiễm ký sinh trùng.
• Cắt bỏ tử cung.
• Phụ nữ trên 50 tuổi cũng có nhiều nguy cơ bị sa trực tràng.

Sa trực tràng và bệnh trĩ đều có thể là những tình trạng khó chịu và rất đau đớn. Ban đầu, sa trực tràng có thể giống như một trường hợp xấu của bệnh trĩ và đôi khi, các búi trĩ trên hậu môn của bạn có thể trông như thể trực tràng đang trồi lên.

Sa trực tràng liên quan đến chuyển động của chính trực tràng. Bệnh trĩ thực sự là các mạch máu sưng lên trong thành trực tràng hoặc hậu môn của bạn. Bệnh trĩ, mặc dù khá phổ biến ở dạng nhỏ hơn, nhẹ hơn nhưng có thể gây đau và ngứa. Chúng có thể để lại máu đỏ trên khăn giấy khi bạn lau. Sa trực tràng đôi khi cũng có thể gây chảy máu.

Nếu bạn nghi ngờ mình bị trĩ hoặc sa trực tràng, hãy đến gặp bác sĩ. Họ có thể chẩn đoán chính xác tình trạng của bạn và bắt đầu điều trị thích hợp.

Bác sĩ sẽ yêu cầu bạn mô tả các triệu chứng và hỏi về tiền sử bệnh của bạn. Họ cũng có thể sẽ tiến hành khám sức khỏe tổng thể. Trong khi khám, bác sĩ có thể yêu cầu bạn ngồi xổm và căng như thể bạn đang đi tiêu. Bác sĩ sẽ quan sát trực tràng của bạn và có thể đặt một ngón tay đeo găng vào hậu môn của bạn để kiểm tra sức khỏe hoặc sức mạnh của cơ vòng hậu môn và trực tràng.

Bạn cũng có thể được hướng dẫn đi nội soi để kiểm tra xem có polyp hay không.

Sa trực tràng sẽ không tự thuyên giảm. Mức độ sa sẽ tăng dần theo thời gian. Quá trình này có thể mất vài tháng hoặc vài năm. Vì vậy, bạn không cần thiết phải đưa ra quyết định quá vội vàng.

Nếu bạn đã được chẩn đoán mắc chứng sa trực tràng, bạn có thể chọn trì hoãn điều trị nếu các triệu chứng của bạn đủ nhẹ và chất lượng cuộc sống của bạn không bị cản trở đáng kể.

Phẫu thuật là cách duy nhất để điều trị hiệu quả bệnh sa trực tràng và làm giảm các triệu chứng. Bác sĩ phẫu thuật có thể thực hiện phẫu thuật qua bụng hoặc qua khu vực xung quanh hậu môn.

Phẫu thuật qua đường bụng được thực hiện để kéo trực tràng trở lại và vào đúng vị trí của nó. Nó có thể được thực hiện với một vết mổ lớn và phẫu thuật mở, hoặc nó có thể được thực hiện nội soi, sử dụng một vài vết mổ và các dụng cụ phẫu thuật nhỏ hơn được thiết kế đặc biệt.

Phẫu thuật từ vùng xung quanh hậu môn bao gồm việc kéo một phần trực tràng ra ngoài và phẫu thuật cắt bỏ nó. Sau đó, trực tràng được đặt trở lại bên trong và gắn với ruột già. Phương pháp này thường được thực hiện ở những người không thích hợp để phẫu thuật qua vùng bụng của họ.

Hãy thảo luận về các lựa chọn của bạn với bác sĩ. Nếu họ đề xuất một loại phẫu thuật, bạn nên cảm thấy thoải mái khi hỏi lý do tại sao mình nên phẫu thuật.

Không phải lúc nào bạn cũng có thể ngăn ngừa sa trực tràng. Bạn có thể giảm nguy cơ mắc bệnh nếu duy trì sức khỏe đường ruột tốt. Để giúp tránh táo bón, cụ thể là:

• Biến thực phẩm giàu chất xơ trở thành một phần của chế độ ăn uống thông thường của bạn, bao gồm trái cây, rau, cám và đậu.
• Giảm lượng thực phẩm chế biến trong chế độ ăn uống của bạn.
• Uống nhiều nước và chất lỏng mỗi ngày.
• Tập thể dục thường xuyên.
• Quản lý căng thẳng của bạn bằng thiền hoặc các kỹ thuật thư giãn khác.

Triển vọng nhìn chung là tích cực đối với những người trải qua phẫu thuật sa trực tràng. Bạn sẽ thực hiện chế độ ăn kiêng chất lỏng và thức ăn mềm trong một thời gian và trước tiên, bạn sẽ cần uống thuốc làm mềm phân. Điều này là để ngăn ngừa táo bón hoặc căng thẳng khi đi tiêu. Thời gian nằm viện sau khi phẫu thuật tùy thuộc vào sức khỏe của bạn và loại phẫu thuật bạn đã trải qua. Sự phục hồi hoàn toàn có thể được mong đợi trong khoảng 6 tuần. Sa trực tràng có thể gây khó chịu và đau đớn, nhưng có thể điều trị được. Bạn càng gặp bác sĩ sớm về các triệu chứng của mình, việc phẫu thuật và phục hồi càng dễ dàng.

Nguồn tham khảo: mayoclinic.org, rochester.edu, clevelandclinic.org, fascrs.org